Slooprijp

Bouwen in Frankrijk is aan regels gebonden. Maar regels zijn hier naar het lijkt vooral bedacht om overtreden te worden. Of op z’n minst ongelezen in de la te belanden. Dat is eind februari weer bewezen door orkaan Xynthia op haar reis door het landschap aan de Atlantische kust. 53 doden en naar schatting duizend huizen in de Vendée en Charente-Maritime die onherstelbaar zijn. Veelal gebouwd in gevaarlijke gebieden, blijkt nu uit onderzoek.

Dus komt er binnenkort een wet waarmee hele regio’s rouge worden verklaard. Onbewoonbaar dus. Een klap voor de eigenaren, die geen andere keus hebben dan te verhuizen. In het beste geval zal hun eigendom worden aangekocht door gemeenten of staat. Hele buurten, campings en villa's zullen worden gesloopt. Andere plekken krijgen het stempel jaune. Daar woon je dan op eigen risico. Er staat een fonds op stapel dat moet gaan onderhandelen met eigenaren over een vergoeding tegen marktprijs. Alsof er in die gebieden nog een markt zou bestaan. Weigert een eigenaar, dan volgt onteigening.

Volgens de Franse federatie van verzekeraars zijn 500.000 mensen getroffen door Xynthia. Schade 1,5 miljard euro. Maar daarmee houdt 't niet op. 1400 gemeenten hebben bebouwing in gebied dat potentieel onder kan lopen. Het gaat dan om pakweg 770.000 woningen en 90.000 bedrijven. Natuurlijk allemaal gebouwd met een vergunning. Het wetsvoorstel kost dus al tientallen miljoenen euro's voor eigenaars van woningen. Dan de bedrijven nog.

Wie uiteindelijk het uitstapje van Xynthia betaalt?

Kijk voor meer ongemak ook even op verbazing

Met dank aan Anneke

Executies

Dat Napoleon Bonaparte in 1815 uiteindelijk zowel letterlijk als figuurlijk zijn Waterloo ontmoette, is de meeste geschiedenisboekjes niet ontgaan. De boven zichzelf uitgestegen Franse keizer werd er door zijn gezamenlijke vijanden verslagen, waarna hij zijn vervroegd pensioen op een afgelegen eiland kon gaan doorbrengen. Veel minder bekend is dat zijn ondergang in niet geringe mate werd bespoedigd door Spaanse opstandelingen.

Nadat de kleine korporaal zijn troepen in februari 1808 Spanje liet binnenmarcheren en broer Joseph op de troon had gezet, kwam de bevolking op 2 mei in opstand in de straten van Madrid. Tegen de overmacht aan Franse soldaten viel echter weinig te beginnen en de volgende dag werd het verzet door generaal Joachim Murat bloedig neergeslagen. De Spaanse kunstenaar Francisco Goya legde later met zijn beroemde schilderij Tres de Mayo één van de talrijke standrechtelijke executies vast.

Juist dat gewelddadig optreden, gevolgd door plundering en verkrachting, werd de opmaat voor de Guerra de la Independencia Española, een vrijheidsstrijd verspreid over hele land. Door steun uit Portugal en Engeland werd Napoleon verplicht jarenlang 300.000 man op het Iberisch schiereiland te houden. Troepen die hij moest onttrekken aan zijn andere veldtochten. Uiteindelijk lukte het de Britten en Portugezen om de Fransen uit Spanje te verdrijven, met de Slag bij Toulouse op 10 april 1814 als laatste wapenfeit.

Goya was niet de enige kunstenaar die werd geïnspireerd door het Spaanse verzet. In de oerversie van de opera Carmen van George Bizet speelde het Spaanse soldatenmilieu ook een belangrijke rol. Weliswaar 60 jaar later gecomponeerd en gekleurd door een Fransman die nooit in Spanje was geweest.

Imago

Hij moest er vandaag even tussenuit. De blamerende nederlaag vorig weekend in de regionale verkiezingen was te veel voor de getergde president. Bovendien zakte zijn populariteit naar een schamele 32% in de laatste peiling. Dus trok Sarkozy zijn hoogste hakken aan (zie Studio Sarko) en spoedde zich met de eeuwig glimlachende Bruni naar Washington. Even buurten bij de belangrijkste wereldleider himself. Om de moraal weer wat op te peppen.
De persmachine van het Elysée, toch al niet vies van ronkende praat, blies het op tot de meest overstijgende trap. Het paar mocht meeëten in de privévertrekken van het Witte Huis!
De woordvoerders haalden zelfs een onbekende diplomaat aan die het geheel kwijlend voorzag van een blaartrekkende analyse. “Dit is wel heel erg intiem. Een normaal staatshoofd krijgt een staatsdiner, maar een echte vriend nodig je thuis uit.”

Nicolas komt straks dus gepimpt terug in Parijs. Om zijn nieuwe imago stevig in de stijgers te zetten openden zijn paleisbedienden in het Elysee vannacht al een nieuwe internetsite. Yes we can!










Een format niet geheel onbekend. Twee voor de prijs van één…?

Agent Rose

Deze maand namen twee landen afscheid van Agent Rose. Een vrouw die in twee eeuwen heeft geleefd en een wereldoorloog overleefde. Geboren in 1905 in Bretagne als Andrée Virot, wees weinig er op dat zij één van de moedigste vrouwen van Frankrijk zou worden. Bij het uitbreken van Wereldoorlog 2 had ze een schoonheidssalon in de havenstad Brest, maar sloot zich zonder aarzeling aan bij het locale verzet. Eerst als bezorgster van ondergrondse kranten, later als leidster van een verzetsgroep die contacten met Engeland onderhield.

Onder de verzetsnaam Rose zorgde zij met haar team voor geïmproviseerde nachtelijke landingsstrips, met fakkels verlicht voor landingen van Britse agenten of het droppen van wapens. Nog belangrijker was een ontsnappingslijn voor in bezet gebied neergestorte vliegtuigbemanningen en ontsnapte (krijgs)gevangenen. Duizenden geallieerden konden op die manier met boten en onderzeeërs terug naar Engeland. Persoonlijk redde zij 102 piloten het leven, voordat ze uiteindelijk in 1944 in Parijs door de Duitse Gestapo werd opgepakt. Via het concentratiekamp Ravensbrück kwam ze in Buchenwald terecht. Daar ontliep ze ternauwernood het executiepeloton door de plotselinge komst van Amerikaanse troepen.

Na de oorlog, weer gewoon Andrée Virot, ontmoette ze in Parijs de Britse wetenschapper John Peel. Zij trouwde met hem en vertrok naar Long Ashton bij Bristol. In 2004 werd Andrée Peel benoemd tot Officier de la Légion d’honneur. De versierselen werden uitgereikt door haar broer, de Franse viersterren generaal Maurice Viot.
Al veel eerder had ze op haar nachtkastje bedankbrieven van generaal Eisenhower, Winston Churchill, Queen Elisabeth, zeven Franse oorlogsonderscheidingen, de Amerikaanse Medal of Freedom en de Britse King's Commendation for Brave Conduct. Haar eigen memoires schreef ze in Miracles Do Happen, in Engeland verfilmd door regisseur William Ennals.

Agent Rose overleed begin maart in een bejaardentehuis in Bristol, 105 jaar oud. Tijdens de begrafenis werd de kist gedekt door zowel de Franse als de Engelse vlag.

T-L

Albi, op de linkeroever van de Tarn, ook wel La Ville Rouge genoemd. Naar de rode steen waaruit haar gebouwen zijn opgetrokken. Gebakken uit de rode bodem van de Albigeois in het departement Tarn. De geboortestad van een groot kunstenaar en Albi heeft er haar uithangbord van gemaakt.

Schilder Henri de Toulouse-Lautrec wordt op 24 november 1864 geboren in het statige familiehuis aan de rue de l'Ecole Mage, de huidige rue Toulouse Lautrec. Vader is graaf Alphonse, moeder Adèle dochter van de hertog van Céleyran en een nicht van pa. Henri is een brekebeen met allerlei aangeboren kwalen, dat krijg je van eeuwen adellijke inteelt. Twee valpartijen met botbreuk en hij is kreupel. De groei stopt en T-L (de letters worden zijn logo) blijft steken bij 1,50 m.

Tot zijn 18e rommelt hij wat met landschapjes, paarden en jachtgedoe dat in het herenleven om hem heen dagelijkse gewoonte is. Hij verhuist naar Parijs, stort zich extrovert in het artiestenleven, koopt een atelier op Montmartre en ontdekt het impressionisme. Zijn productie is enorm. Dagen en nachten leeft hij met danseressen, prostituees, clowns en zangeressen van de cabarets en nachtlokalen. Ze komen allemaal in zijn werk terug want vanaf 1890 wordt hij beroemd met affiches voor Parijse artiesten en theaters.

In dezelfde periode wordt alcohol zijn vaste metgezel. Hij zit in 1899 drie maanden in een afkickcentrum in Neuilly. Het helpt niet, want hij drinkt in het geheim. Daarvoor schaft hij een antieke wandelstok aan, met ruimte voor een halve liter absinth plus een minuscuul glaasje. Een tweede delirium wordt zijn einde. Henri de Toulouse-Lautrec sterft in 1901, twee weken voor zijn 37e verjaardag.

Albi eert T-L met een omvangrijke collectie in het Musée Toulouse-Lautrec in het majestueuze Palais de la Berbie. Zijn laatste steun en toeverlaat, de stok, kun je er nog zien.


(zeldzame foto van T-L met vriend Lucien Métivet)

EDF

10 uur lang geen elektriciteit vandaag. Je went eraan. Dus tijd voor een goed gesprek, een boek dat al lang lag te wachten en een ontmoeting met de eerste padden dit jaar.
Merci EDF

Ongerief

Internet puilt uit van tips om je te weren tegen diefstal, inbraak en ander ongerief. De manier waarop de gemeente Saint Flour in Cantal het straatmeubilair beveiligt mag zeker niet in dat rijtje ontbreken.

Het gilde der cambrioleurs (het woord voor inbrekers klinkt in het Frans wat aangenamer) slaat hier volgens de statistieken jaarlijks gemiddeld 400.000 keer toe. Pak weg elke 2 minuten is het ergens raak.
Nog wat sappige details:

* 80% van de inbraken vindt overdag plaats
* meestal tussen 14 en 16 uur
* 80% in de steden of grotere plaatsen
* slechts 13% wordt opgehelderd
* 56% in woningen, de rest bij bedrijven
* 80% komt gewoon door de voordeur
* een beetje vakman is binnen 3 minuten binnen
* na gemiddeld 20 minuten is alles buiten en ingeladen
* een alarm dat afgaat verjaagt ongeveer 95% van de indringers

22% van de Fransen neemt na een inbraak geen enkele maatregel, zelfs dit eenvoudige bordje voor de deur is nog teveel moeite...

PMU

Wil je wat dieper wroeten in de Franse cultuur, dan kun je niet om paardenraces heen. Een nationale hobby met een enorme aanhang. Kijk alleen maar de 252 renbanen (50% van alle banen in Europa) waarop jaarlijks 17.000 races worden gehouden. Zijn Fransen dan zo dol op paarden? Welnee, zeker niet meer dan welke andere Europeaan ook. Het gaat niet zozeer om de edele viervoeters. Wel om de illusie dat je schatrijk kunt worden door op het juiste paard te wedden.

Je bent hier nooit verder dan een half uurtje van een plek waar je dat kunt doen. Verwacht er geen indringende geur van paardenmest of het geklapper van hoeven. Wel voornamelijk mannetjes, loerend naar een televisiescherm of naarstig studerend in de locale krant op de pagina met paardennieuws. Of liever nog de Paris-Turf, die alleen maar over de course bericht.

Gok mee bij één van de ruim 10.000 PMU’s, een keten van loketten van de Pari Mutual Urbain. Omzet € 9,3 miljard in 2009 en sponsor van de groene trui in de Tour de France (rechts). Hart van het Franse gokwezen, ondergebracht in de locale bar. Je kunt er dagelijks je zakgeld achterlaten, maar voor het hoogtepunt moet je op zondagochtend binnenlopen.

Tenminste, als er nog een plekje is. Want behalve om paarden, gaat het natuurlijk ook om de pastis of een simpele ballon blanc.
Maar bovenal dè zondagse ontmoeting om nieuwtjes te wisselen over al dan niet kreupele favorieten, halfdooie trekpaarden of volslagen onbekende potente hengsten. En om misschien een heel klein stukje van die 9,3 miljard in je zak te steken.

Change vaut mieux que bien jouer...

Crisis

De kerk van Benedictus 16 bevindt zich in onrustig, zeg maar troebel vaarwater. Wat doet dus het bisdom Nancy? Huurt een reclamebureau in om een spannende billboard te bedenken. De aanval is de beste verdediging, nietwaar? Aandacht afleiden, slogan bedenken, multimedia inzet, doelgroepen vaststellen, response meten. Alle registers zullen in de briefing wel zijn opengetrokken.
Het bureau beet zich met duivelse felheid in de opdracht vast. Een pakkende oneliner was het resultaat. Vraag is welke waarheid hier wordt verkondigd. Voor de langs jakkerende automobilist blijft het duister. De voetganger wordt in de kleine lettertjes gewaar dat het om een ordinaire collecte gaat.
Seks met naïeve zieltjes is smerig, meldt Rome inmiddels. Maar geld stinkt niet, weet ook de bisschop.

Ergens in godsvruchtig Limburg stond ook een bord. Met de tekst: Jezus is het antwoord.
Iemand had eronder geschreven: Wat was de vraag ook weer?

Brits paadje

Contado di Nizza staat nog op de kaarten rond 1800. Een bergachtig en arm graafschap in het uiterste westen van wat toen nog geen Italië heette. Met een klein stadje aan de kust, op een plek die al 400.000 jaar geleden werd bezocht door onze nomadische voorouders. En in de Romeinse tijd bekend stond als Terra Amata. Ook toen al een niet onaardige verblijfplaats met een zonnig strand.

Wanneer de Engelse dominee Lewis Way er net als vele rijke landgenoten in het begin van de 19e eeuw een tijdje verpoost, krijgt hij een lumineus idee om het prille toerisme een handje toe te steken.
Met eigen middelen laat hij een pad langs de kust aanleggen, dat in de jaren daarna wordt verbreed en verlengd. De favoriete wandelroute voor de groeiende stroom Engelse overwinteraars krijgt dan ook de naam Camin deï Angles.

Nadat de Conte di Nizza er in 1860 voor koos zijn wapen op te geven en zich in te lijven bij de Franse republiek in plaats van het kersverse koninkrijk Italië, werd de naam van de boulevard verfranst tot Promenade des Anglais. De stad werd omgedoopt tot Nice en groeide in de volgende 150 jaar van 44.000 tot 380.000 inwoners. De vele duizenden Engelse toeristen die er door low-budget piloten worden aangevoerd niet meegerekend.

De Britten kunnen nu vrijwel vanaf de vliegtuigtrap via ‘hun’ boulevard naar het centrum kuieren, want het Engelse wandelpad begint al bij het in zee aangelegde vliegveld van Nice.

Printemps

Regardez les branches
Comme elles sont blanches,
Il neige des fleurs.

Riant de la pluie
Le soleil essuie
les saules en pleurs.

Et le ciel reflète
Dans la violette
Ses pures couleurs…

La mouche ouvre l’aile
Et la demoiselle
Aux prunelles d’or,
Au corset de guêpe
Dépliant son crêpe,
A repris l’essor.

L’eau gaiement babille,
Le goujon frétille
Un printemps encore !

Théophile Gautier (1811 – 1872)

Germania

Vandaag precies 77 jaar geleden opende de politiechef van München, nazileider Heinrich Himmler, het eerste Konzentrationslager Dachau. Acht jaar later kreeg ook het bezette Frankrijk zijn enige Duitse concentratiekamp Natzweiler-Struthof, vijftig kilometer buiten Strasbourg bij de plaats Natzwiller. De locatie in de Alsace, op 800 meter hoogte, was door nazi-architect Albert Speer gekozen vanwege het aanwezige graniet, nodig voor de bouw van Hitlers nieuwe hoofdstad Germania.

Het kamp was van 21 mei 1941 tot 23 november 1944 operationeel. In totaal werden er 40.000 mensen (afkomstig uit Frankrijk, Nederland, Polen, Noorwegen, Duitsland en de Sovjet-Unie) korter of langer vastgehouden.
De gevangenen moesten in de granietgroeve zware lichamelijke arbeid verrichten. Mede door voedseltekort en minimale sanitaire voorzieningen leidde dit tot veel slachtoffers. Anderen werden vermoord in de gaskamer van het kamp en vervolgens in het crematorium verbrand. 25.000 mensen stierven voor het einde van de oorlog, waarvan 280 afkomstig uit Nederland.

Natzweiler-Struthof was aangewezen als Nacht und Nebel kamp, waar vijanden van het Duitse regime spoorloos moesten verdwijnen. De familie mocht nooit van het overlijden op de hoogte worden gebracht. Er hebben ongeveer 590 Nederlandse verzetsmensen met uiteenlopende politieke achtergrond gevangen gezeten. Onder hen advocaat Floris Bakels, politicus Herman Wiardi Beckman, journalist W.L (Boebie) Brugsma, marine officier Gerard van Hamel, KLM-piloot Carel Steensma, bankier Willem van Landschot en reserve-officieren George Maduro en Pim Boellaard. Maar ook Yolande Beekman (rechts), een in Londen opgeleide radiotelegrafiste die in Frankrijk door de Gestapo werd opgepakt.

In september 1944 werd het kamp door de SS geëvacueerd voor de naderende geallieerden en de gevangenen gingen op transport naar Dachau. Direct na aankomst werd Yolande Beekman er geëxecuteerd.

Op het terrein in Natzwiller heeft Frankrijk een museum ingericht.

Au

Het ging even mis toen eerder deze week Frédéric Mitterand, minister van Cultuur en onhandig neefje van wijlen de Franse president, een medaille mocht opspelden. Een kleurloze politicus, niet links, noch rechts. Dus viel hij zo te zien in het midden aan.

De (on)gelukkige was actrice Marion Cotillard die benoemd werd tot officier des Arts et des Lettres. Zij brak door in 1998 in de actiefilm Taxi en werd een fenomeen als Edith Piaf in La Môme, die overigens in de VS in de bioscoop draaide onder de titel La Vie en Rose. Daarvoor ontving ze in 2008 zelfs de hoogste internationale onderscheiding, de Amerikaanse Academy Award (Oscar) als beste actrice. De Franse tegenhanger hiervan, de César, kreeg ze drie jaar eerder voor haar rol als moordenares in Un long dimanche de fiançailles.

Marion kon zich, ondanks haar gewelddadige ervaring uit die film, deze keer gelukkig beheersen...

Kijk hier naar haar geweldige clip uit de film Nine

Sardine

Franse militairen hebben een historische rol gespeeld in de ontwikkeling van de conservenindustrie. En dan speciaal wanneer het om een culinair hoogstandje gaat: zilverige sardientjes badend in gulle olie. Vers uit de reclametekst. Het deftige magazine Revue historique des armées steekt in het laatste nummer postuum een veer in de lang vergane opening van Franse marine officieren. Scheepsartsen, zogezegd.

Die kregen in het begin van de 19e eeuw van Napoleon de prangende vraag hoe scheurbuik te voorkomen op lange reizen van de vloot in het almaar uitdijende overzeese gebied. Scorbut in het Frans, vitamine-deficiëntie in geleerde dokterstaal. Een hoogst vervelende kwaal, die zeebonken voortijdig naar de haaien hielp.
Alleen gedroogde groenten en gezouten vlees waren niet afdoende en iedereen was blij met de uitvinding van de Parijse suikerbakker Nicolas Appert, die in 1809 een prijs kreeg voor zijn inmaak methode. Glazen flessen gevuld met allerlei etenswaren (volgens bronnen was zijn grootste succes een heel schaap), in canvas gewikkeld en lang genoeg ondergedompeld in kokend water. Minpuntje: alles smaakte hetzelfde. Niet te vreten, riepen de zeebonken.

Het duurde nog tientallen jaren voordat de scheepsdokters het inmaken in tinnen blikjes onder de knie hadden. In 1867 staan in de scheepsjournalen de eerste bestellingen van sardines in olie, nadat proeven in oorlogshavens Brest en Lorient verheugende resultaten opleverden. “Bientôt, l'hygiène navale sera si parfaite qu'un voyage autour du monde sera devenu en quelque sorte un voyage de santé.”

De bonken blij en vanaf toen ging je puur voor je gezondheid bij de marine.

Ballet

Het Franse voetbal heeft een paar mooie dagen achter de rug. De elf van Lyon legden het koninklijke Real Madrid in het Madrileense Bernabeustadion definitief op de rug en Bordeaux stuurde Olympiakos in droefenis terug naar Piraeus. Beiden verschijnen dus in de kwartfinale van de Ligue des Champions, vanaf 30 maart.
Sport levert in ieder geval mooie beelden , zoals dit ballet voor drie heren in Bordeaux.

NB Door een groeiende dagelijkse stroom spam en twijfelachtige reacties op deze site (met name uit de VS), wordt de mogelijkheid om te reageren helaas tijdelijk gesloten. Wellicht droogt daardoor de ongezonde belangstelling voor Dick en France op. Sorry!

Paris virtuel

De grootste foto ter wereld staat nu op internet. Parijs gevangen in niet minder dan 26 gigapixels door fotografen Arnaud Frich en Martin Loyer. De lichtstad in elk detail, zozeer zelfs dat de makers bepaalde plekken hebben vermeden om de privacy niet te schenden. De foto is samengesteld uit 2346 opnamen, gemaakt met twee gemotoriseerde en draaibare camera's. Het project vergde 16 maanden voorbereiding, de opname zelf slechts 5 uur en nog wat weken om de zaak te monteren.

Bezoek met een klik virtueel Parijs en ontdek ongekende mogelijkheden om virtueel de toerist uit te hangen.

Idus

15 maart, de idus van maart. In het latijn betekent idus dat de maand op de helft is. Het begrip heeft al ruim 2000 jaar een geur van vriendschap èn verraad. In 44 voor onze jaartelling hadden verschillende waarzeggers in Rome een aanslag voorspeld op dictator Gaius Julius Caesar. De man die 7 jaar eerder tijdens een veldtocht niet alleen het huidige Frankrijk, maar ook een groot deel van de Nederlanden had onderworpen. Zelfs Spurinna, expert in het voorspellen van de toekomst uit ingewanden van kadavers, had hem gewaarschuwd. ‘Caesar, er dreigt een gevaar dat niet langer wacht dan de idus van maart.’

Ondanks waarschuwingen en een boze droom besloot Caesar op de ochtend van 15 maart niet thuis te blijven. Bovendien zei beste vriend Brutus dat de wachtende senatoren op zijn afgesproken komst rekenden. Bij het binnentreden van de Senaat probeerde de Griekse geleerde Artemidorus van Cnidus hem vergeefs te waarschuwen voor een complot. Senator Tillius Cimber was de eerste die de consul bij zijn toga pakte, gevolgd door een dolksteek in de nek door collega Casca. Een poging om te vluchten mislukte en Caesar zag aan alle kanten alleen maar wapens.

De Romeinse leider wilde niet dat iemand hem zag sterven in zijn eigen bloed. Hij omhulde zijn hoofd met de toga en trok de plooien ervan omlaag tot over zijn voeten. Drieëntwintig keer staken de senatoren met messen en dolken op hem in. Er kwam geen woord over zijn lippen. Alleen bij de eerste steek moet hij zachtjes hebben gekreund. Maar toen vriend Brutus ook nog even toestak, zou hij gezegd hebben ‘Et tu, Brute?’. Geluidsfragmenten ontbreken echter.

De gruwelijke moord op Caesar werd niet vergeten. Op het Romeinse Forum werd een marmeren zuil geplaatst met als opschrift Patri Patriae. Vader des Vaderlands. Een eretitel die Romeinse heersers na hem ook veelvuldig op hun eigen monument lieten beitelen, bij gebrek aan ruimte als PP.
Veel eeuwen later weinig origineel ook door de familie Oranje aan het imago van een voorvader gehangen, maar dat terzijde.

Caviar de Gironde

Wanneer je als steur in de Kaspische Zee geboren bent, dan kon je wel eens de laatste zijn op dat achterafplekje. Want je familie, al 250 miljoen jaar oud en nog van vóór de dinosaurussen, is daar langzaam aan het uitsterven. Niet langs natuurlijke weg, maar door overbevissing. Er zit namelijk iets in het vissenlijf van jullie vrouwtjes dat ook wel het zwarte goud genoemd wordt. Kaviaar. Eigenlijk gewoon onbevruchte eitjes. Toen de oude Perzen riepen dat het eten van die eitjes zorgde voor een immer paraat voortplantingsorgaan, werd 't oppassen geblazen. Jullie werden roofgoed en dat is niet meer overgegaan. De eitjes eindigen nu in mooie blikjes en wat overblijft wordt in exclusieve verpakking met kerst als culinaire vleesvervanger in de boom gehangen. Vooral Amerikanen zijn dol op alles wat uit Iran komt.

Voor de handel in kaviaar gelden strenge quota, maar in Rusland en Iran hebben ze kennelijk nog geen vertaling voor dat woord. 90% van de delicatesse komt uit die landen. De steur wordt dus bedreigd. Kaviaar komt van het oud-Perzische chav-jar en de beste zou van de Beluga-steur moeten zijn. Uit de Kaspische Zee dus. Wordt wel 9 meter lang, kan 1500 kilo wegen en haalt de 100 jaar met gemak. Na een jaar of twintig is een vrouwtje geslachtsrijp en kan geoogst worden. Soms wel 20 kilo eitjes. Ze is er zo te zien niet blij mee.

De echte steureitjes krijgen, na verwijdering uit de buik van het vrouwtje, dertien behandelingen voordat ze in een blikje verdwijnen. Schaarste aan vissen en arbeidsintensieve productie maken kaviaar, met safraan en truffel, tot één van de duurste lekkernijen. Steek voor een onsje een paar honderd euro bij je en koop bij een vertrouwd adres, er is een boel namaak. Allerhande eitjes, al dan niet met kleurstof, worden in dure potjes gestopt omdat de consument nu eenmaal geflest wil worden. Zolang er geen wereldwijd keurmerk is, ben je prooi voor de Kaspische maffia.

Russische tsaren waren grote liefhebbers. Nicolaas II ontving van de Kaspische steurvissers elk jaar 11 ton kaviaar als een soort belasting. Via de paleiskeukens in Sint Petersburg werd de zilte versnapering ook aan het Franse hof bekend en Zonnekoning Louis XIV gaf zijn minister Jean-Baptiste Colbert opdracht l'or noir zelf te 'verbouwen'. Dat lukte en voor echte Caviar de Gironde kun je nog steeds naar Moulin de la Cassadotte in Biganos, 35 km onder Bordeaux bij het Bassin d'Arcachon. Prijs deze maand: € 70 voor een blikje Diva van 30 gram. Forelletje mag ook.

Tip: kaviaar bevat behalve ruim 40 mineralen ook acetylcholine. Dat zou de werking van alcohol remmen. Vandaar het bekende Russische duo kaviaar met wodka...

Jean Ferrat

Jean Ferrat is niet meer. Vandaag in het hospitaal van Aubenas (Ardeche) overleden, 79 jaar. Daar was hij opgenomen na een hartaanval.

Geboren in Vaucresson (Hauts-de-Seine) als Jean Tenenbaum. Kind van joodse emigranten uit Rusland. Dat werd zijn vader fataal. Door de Duitsers in 1942 afgevoerd naar Auschwitz. Jean zelf werd gered door het communistisch verzet. Het maakte hem in zijn latere leven uitermate geëngageerd.
Tot zijn laatste dagen bleef hij zich roeren, ook op politiek vlak. In 2007 klom hij op de bres voor de Bretonse activist José Bové, kandidaat voor het presidentschap. Deze weken steunde hij nog de campagne voor een links front bij de regionale verkiezingen in de Ardeche.

Jean Ferrat schreef ruim 200 chansons, waarvan een deel sterk maatschappelijk gekleurd. Zijn Camarades veroordeelde de Sovjet inval in Praag 1968. Een aantal andere teksten was de Franse elite niet welgezind, zodat hij in de zestiger jaren tijdelijk door de publieke radio en tv werd geboycot. Maar hij bewerkte ook teksten van de dichter Louis Aragon, zoals het gevoelige Que serais-je sans toi.

Na zijn laatste optreden midden negentiger jaren trok hij zich terug in zijn geliefde Ardeche, in Antraigues-sur-Volane. Waar hij in 1964 de inspiratie vond voor zijn bekendste chanson.
Luister naar La Montagne.

Diepe zakken

Het Amerikaanse tijdschrift Forbes publiceerde deze week een lijst met ’s werelds rijkste mensen. Het blijken vooral mannen te zijn die diepe zakken hebben. Voor het eerst is ook een Fransman doorgedrongen tot de top 10. Op plek 7 zetelt Bernard Arnault (vorig jaar nog 15e), goed voor € 20 miljard. De grootste aandeelhouder van supermarktketen Carrefour en huisvriend van president Sarkozy komt uit een milieu van bouw en onroerend goed. Het grootste deel van zijn vermogen is bijeen gesprokkeld als eerste man van LVMH. Een verzameling bedrijven van luxe spulletjes met ruim 50 merken. Daaronder topppers als Luis Vuitton, Dior en Fendi, maar ook drankenboer Moët-Hennessy. Een fervente vrije markt jongen, die zelfs naar de Verenigde Staten uitweek toen in 1981 de socialisten onder François Mitterand het voor het zeggen kregen.

Op 17 met stip is Liliane Bettencourt, erfgename van het L’Oréal-imperium. Zij heeft € 14.5 miljard onder het matras, ooit verdiend met reukwater, poedertjes en zalfjes.
Derde Fransman met 6.3 miljard is François Pinault, baas van een mandje vol merken als Gucci, Yves-Sint-Laurent, Puma, Fnac, Conforama en La Redoute. Voor die laatste drie zoekt hij overigens een koper.

Charlène de Carvalho-Heineken, dochter en erfgenaam van Freddy, voert de Nederlandse lijst aan met een heerlijk, helder vermogen van 4,6 miljard euro. Ontvangt elk jaar alleen aan dividend al 40 miljoen euro van de brouwerij.

Hans

Hans van Mierlo overleed vandaag. 78 jaar en met een onwillige lever. Terwijl hij nog zo graag wilde leven.

Hans was een pure francofiel. Bourgondiër en man van grote gebaren. En Frankrijk herkende dat. In 1999 werd hij als een van de weinige Nederlanders benoemd tot commandeur in de Ordre national de la Légion d'honneur.

De hoogste onderscheiding van de republiek. "Het land van Sartre, van Camus, van Gréco en van oh la la", zoals hij in zijn dankwoord zei.

Frankrijk verliest een groot vriend en Nederland is zijn origineelste democraat kwijt...

Barstjes

Het gonst in Parijs. Het presidentiële sprookjeshuwelijk zou barstjes vertonen. Natuurlijk wordt alles ontkend door de omgeving van het paar, maar de rook slaat inmiddels uit Twitter, Internet en de schandaalpers. Vrouwtje Bruni zou iets hebben met zanger en liedjesschrijver Benjamin Biolay, net bekroond met de prestigieuze Victoire de la Musique. Notabene voor zijn album La superbe, over botsingen in de liefde. De twee moeten iets moois hebben beleefd in Thailand en er wordt zelfs gefluisterd dat ze een appartement zouden delen in Parijs.

Mannetje Sarkozy zou daarop troost hebben gezocht bij zijn (gehuwde) staatssecretaris voor milieu Chantal Jouanno. Een stoere dame die juist dit weekend Frans kampioen werd met haar karateteam. Bovendien al jarenlang très proche du president. In juli 2002 ging ze voor Nicolas, toen nog minister van binnenlandse zaken, alle toespraken schrijven. Waarop ze in een interview onthulde 'in zijn huid te kruipen' bij het schrijven van een speech.

Jouanno dreigt inmiddels met gerechtelijke stappen en het Elysée weigert commentaar. Frankrijk wacht in spanning af en googelt zich intussen suf op zoek naar dè onthullende foto's.

Coulommiers

Ben je eind deze maand onderweg van of naar NL, neem eens de route door de Brie. De kaasrijke streek oost van Parijs, ook wel Brie Laitière genoemd. Tik tussen 26 en 29 maart Coulommiers in op de TomTom en bezoek daar de kaas-en wijnbeurs. Op het terrein van de Sucrerie (D934) houden 350 standhouders voor de 43e keer een feestje voor tong en gehemelte, want de fromages uit deze streek hebben absoluut de hoofdprijs verdiend.

Proef er vooral de trots van het plaatsje zelf, de Coulommiers van rauwe koemelk. Een rond kaasje van 14 centimeter en 8 weken gerijpt. En neem er een paar mee in de koeltas, want in je plaatselijke super tref je vrijwel zeker alleen de gepasteuriseerde variant.
Kijk ook bij de wijnboeren op de beurs naar een niet te stevige rode, bijvoorbeeld die van Volnay, Sancerre of Santenay. Een combinatie die niet stuk kan.
Lukt het niet de Foire aan te doen, ook op de weekmarkten in de dorpen rondom is het lekkers volop te krijgen. Minpuntje: omdat er geen standaardrecept bestaat mogen ze in Coulommiers geen Appellation Contrôlée op het doosje drukken.

Het plaatsje zelf (14.000 inwoners) is alleraardigst. Voor de Romeinse tijd woonden er in een bocht van het riviertje Grand Morin al Kelten en in de Middeleeuwen hebben de graven van Champagne er een paar aardige bouwseltjes achtergelaten. Heb je nog geen genoeg van kaas, in het oude centrum staat deze Halle aux Fromages uit 1887.

Al in de 14e eeuw werd Coulommiers bezongen

door dichter-herder Jehan de Brie:

Quand s’achève un repas et qu’arrive le fromage
Les estomacs rassasiés retrouve le courage
Autant qu’en verres ruisselle ce pinard qui ressemble
Au baiser du soleil sur une gorge qui tremble

Olievlek

De zeldzame sneeuwstorm in Zuid-Frankrijk is niet het enige recente wonder. Al wekenlang is het in Garges-lès-Gonesse, een vlek ten noorden van Parijs, ook raak. In het huis van de familie Altindagoglu heeft de heilige maagd weer toegeslagen. Ook dit keer niet in levende lijve, maar via een afbeelding op een icoon van de aanbeden moeder aller moeders. Een Libanese priester had het schilderijtje in 2006 als geschenk aan madame Sevim Altindagoglu gegeven. En op vrijdag 12 februari dit jaar, net voor de vastentijd, geschiedde het.

Onder de geschilderde ogen van Maria verscheen een druppel. Bij een dégustation bleek de traan te bestaan uit huile d’olive vierge, oftewel maagdelijk geperste olijfolie. Sindsdien produceert het wonder elke ochtend een kleine hoeveelheid olie, door de familie zorgvuldig opgevangen.

De woning van de Altindagoglutjes is inmiddels een bedevaartsoord en de icoon wordt door een stroom gelovigen dagelijks afgesopt. France 3 meldde de wonderbaarlijke olievondst in het regionale journaal en een Grieks-orthodoxe priester heeft in de huiskamer al een eerste geïmproviseerde mis opgedragen.

Het wonder grijpt snel om zich heen. Half februari stond een droevige dame op de stoep bij wie zelfs intensieve bevruchting geen soelaas bood. De devote vrouw des huizes verschafte een lapje met de maagdelijke olie, zodat de onderbuik van de ongelukkige kon worden ingewreven.
En zie, dit weekend werd met grote blijdschap verkondigd dat een boreling kan worden verwacht.

Een ontvangenis met olievlek…

Kijk en huiver hier.