Idus

15 maart, de idus van maart. In het latijn betekent idus dat de maand op de helft is. Het begrip heeft al ruim 2000 jaar een geur van vriendschap èn verraad. In 44 voor onze jaartelling hadden verschillende waarzeggers in Rome een aanslag voorspeld op dictator Gaius Julius Caesar. De man die 7 jaar eerder tijdens een veldtocht niet alleen het huidige Frankrijk, maar ook een groot deel van de Nederlanden had onderworpen. Zelfs Spurinna, expert in het voorspellen van de toekomst uit ingewanden van kadavers, had hem gewaarschuwd. ‘Caesar, er dreigt een gevaar dat niet langer wacht dan de idus van maart.’

Ondanks waarschuwingen en een boze droom besloot Caesar op de ochtend van 15 maart niet thuis te blijven. Bovendien zei beste vriend Brutus dat de wachtende senatoren op zijn afgesproken komst rekenden. Bij het binnentreden van de Senaat probeerde de Griekse geleerde Artemidorus van Cnidus hem vergeefs te waarschuwen voor een complot. Senator Tillius Cimber was de eerste die de consul bij zijn toga pakte, gevolgd door een dolksteek in de nek door collega Casca. Een poging om te vluchten mislukte en Caesar zag aan alle kanten alleen maar wapens.

De Romeinse leider wilde niet dat iemand hem zag sterven in zijn eigen bloed. Hij omhulde zijn hoofd met de toga en trok de plooien ervan omlaag tot over zijn voeten. Drieëntwintig keer staken de senatoren met messen en dolken op hem in. Er kwam geen woord over zijn lippen. Alleen bij de eerste steek moet hij zachtjes hebben gekreund. Maar toen vriend Brutus ook nog even toestak, zou hij gezegd hebben ‘Et tu, Brute?’. Geluidsfragmenten ontbreken echter.

De gruwelijke moord op Caesar werd niet vergeten. Op het Romeinse Forum werd een marmeren zuil geplaatst met als opschrift Patri Patriae. Vader des Vaderlands. Een eretitel die Romeinse heersers na hem ook veelvuldig op hun eigen monument lieten beitelen, bij gebrek aan ruimte als PP.
Veel eeuwen later weinig origineel ook door de familie Oranje aan het imago van een voorvader gehangen, maar dat terzijde.