Train public

De trein in Frankrijk is nog helemaal publiek, de staat is groot aandeelhouder en machinisten en conducteurs zijn dus ambtenaar. Welbeschouwd is Sarkozy dus hoofdconducteur. De Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF) is in 1938 opgericht en het bedrijf (dus de staat) verzet zich fel tegen alle pogingen van Brussel om rails en wagonnetjes te privatiseren. Zoals Parijs dat met alle publieke bedrijven doet, ongeacht of de regering nu links of rechts is. Belangrijke factor in die opstelling is de macht van de grote vakbonden en dat geldt zeker voor spoorwegbonden. Bij het minste geringste rijden de treinen niet omdat vrijwel iedereen georganiseerd is. Opvallend is dat de SNCF via verschillende dochterondernemingen wel deelneemt in aanbestedingen in het buitenland en in private bedrijven als Thalys en Eurostar. De Franse paradox, maar dan met een spoorpet op.

Al in 1814 stelt mijningenieur Pierre Moisson-Desroches in een brief aan Napoleon voor om vanuit Parijs met zeven spoorlijnen heel Frankrijk te ontsluiten. Maar Saint-Etienne heeft in 1827 de primeur met een lijn van 23 km naar Andrézieux voor het vervoer van steenkool. De allereerste betalende passagiers klimmen drie jaar later op de trein van Saint-Etienne naar Lyon, een rit van 58 kilometer verzorgd door de goedbewaarde locomotief van de vijf broertjes Seguin uit Annonay. Ondanks een waarschuwing van de Ierse natuurkundige Dionysius Lardner, die meldde dat het reizen in een open wagon bij hoge snelheden van wel 30 km/uur absoluut dodelijk zou zijn door stagnerende ademhaling.
Pas op 24 augustus 1837 kun je vanuit Parijs achter de stoomlocomotief plaats nemen om in 25 minuten de 18 kilometer naar Saint-Germain-en-Laye te overbruggen. Een jaar later wordt het plan van Alexis Legrand goedgekeurd. Hij is directeur van Ponts et Chaussées, een soort Rijkswaterstaat, en tekent Parijs als het hart van een ster met stralen naar alle windrichtingen. Stiekem de brief van Moisson-Desroches gelezen waarschijnlijk. De Etoile de Legrand is nog steeds de basis voor het net dat SNCF nu berijdt en waarop in 1893 voor het eerst een elektrische locomotief verschijnt, ook weer op een lijn vanuit Saint-Etienne.

In 1883 is 40.000 km spoorlijn in handen van zes grote particuliere maatschappijen die de plannen van Legrand beetje bij beetje hebben uitgevoerd. Ze vervoeren passagiers en vracht voor een vastgestelde prijs en de Franse staat is garant voor eventuele tekorten. Een lucratieve handel voor de zes, die duurt tot 1 januari 1938. Dan nationaliseert de socialistische regering van Camille Chautemps alle spoorlijnen en richt de SNCF op.

Wanneer in juni 2005 onder druk van Brussel het particuliere bedrijf Connex toch toestemming krijgt voor explotiatie van een goederenlijntje in het departement Meuse, zorgt de harde kern van de spoorwegbonden er voor dat de vertraging maximaal is. Sindsdien is het wachten op nieuwe confrontaties.