TGV

Naast de Eifeltoren, de helaas ter ziele gegane Concorde en de 2-CV, is de hoge snelheidstrein TGV ook zo’n baanbrekend stukje Franse technologie. En allemaal nog mooi om te zien ook. De eerste plannen voor de Train à Grande Vitesse ontstonden in de jaren zestig van de vorige eeuw. De eerlijkheid gebiedt te melden dat de Japanse shinkasen als voorbeeld diende, maar beter goed gejat dan slecht bedacht, n’est ce pas?

Het spoorbedrijf SNCF heeft sinds 1981 een kleine 450 supersnelle treinstellen laten bouwen en er komen er tot 2012 nog 55 bij. Om een beetje uit de kosten te komen gaat SNCF samen met producent Alstom regelmatig de boer op om ook buiten de grens spullen te verkopen. Zo ook in de VS, waar de staat California wel trek heeft om met 400 km/u of meer door het landschap te jakkeren. Een mogelijke opdracht van 43 miljard dollar.

2007 Le Chemin (Meuse): TGV wereldrecord 574 km/u 

Helaas voor SNCF hebben de Californische congresleden hun geschiedenislesjes goed geleerd en dreigt er een NO voor de TGV. Met als reden dat de Franse (staats)spoorwegen mede schuldig zouden zijn aan de deportatie van vele tienduizenden joden tijdens Wereldoorlog 2.  Al eerder hebben Franse rechters de staat daarvoor hoge boetes laten betalen aan joodse nabestaanden. Inmiddels is ook Florida wakker geschud en wil een nader onderzoek voordat daar de trein gaat rijden.

Gisteren sprak de Californische gouverneur Arnold Schwarzenegger (rechts) een veto uit over een door het congres aangenomen wet, die SNCF verplicht om haar rol bij de Holocaust op te helderen en bovendien smartegeld te gaan betalen.

Schwarzenegger is geboren in Oostenrijk. Net als Adolf Hitler.

Train public

De trein in Frankrijk is nog helemaal publiek, de staat is groot aandeelhouder en machinisten en conducteurs zijn dus ambtenaar. Welbeschouwd is Sarkozy dus hoofdconducteur. De Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF) is in 1938 opgericht en het bedrijf (dus de staat) verzet zich fel tegen alle pogingen van Brussel om rails en wagonnetjes te privatiseren. Zoals Parijs dat met alle publieke bedrijven doet, ongeacht of de regering nu links of rechts is. Belangrijke factor in die opstelling is de macht van de grote vakbonden en dat geldt zeker voor spoorwegbonden. Bij het minste geringste rijden de treinen niet omdat vrijwel iedereen georganiseerd is. Opvallend is dat de SNCF via verschillende dochterondernemingen wel deelneemt in aanbestedingen in het buitenland en in private bedrijven als Thalys en Eurostar. De Franse paradox, maar dan met een spoorpet op.

Al in 1814 stelt mijningenieur Pierre Moisson-Desroches in een brief aan Napoleon voor om vanuit Parijs met zeven spoorlijnen heel Frankrijk te ontsluiten. Maar Saint-Etienne heeft in 1827 de primeur met een lijn van 23 km naar Andrézieux voor het vervoer van steenkool. De allereerste betalende passagiers klimmen drie jaar later op de trein van Saint-Etienne naar Lyon, een rit van 58 kilometer verzorgd door de goedbewaarde locomotief van de vijf broertjes Seguin uit Annonay. Ondanks een waarschuwing van de Ierse natuurkundige Dionysius Lardner, die meldde dat het reizen in een open wagon bij hoge snelheden van wel 30 km/uur absoluut dodelijk zou zijn door stagnerende ademhaling.
Pas op 24 augustus 1837 kun je vanuit Parijs achter de stoomlocomotief plaats nemen om in 25 minuten de 18 kilometer naar Saint-Germain-en-Laye te overbruggen. Een jaar later wordt het plan van Alexis Legrand goedgekeurd. Hij is directeur van Ponts et Chaussées, een soort Rijkswaterstaat, en tekent Parijs als het hart van een ster met stralen naar alle windrichtingen. Stiekem de brief van Moisson-Desroches gelezen waarschijnlijk. De Etoile de Legrand is nog steeds de basis voor het net dat SNCF nu berijdt en waarop in 1893 voor het eerst een elektrische locomotief verschijnt, ook weer op een lijn vanuit Saint-Etienne.

In 1883 is 40.000 km spoorlijn in handen van zes grote particuliere maatschappijen die de plannen van Legrand beetje bij beetje hebben uitgevoerd. Ze vervoeren passagiers en vracht voor een vastgestelde prijs en de Franse staat is garant voor eventuele tekorten. Een lucratieve handel voor de zes, die duurt tot 1 januari 1938. Dan nationaliseert de socialistische regering van Camille Chautemps alle spoorlijnen en richt de SNCF op.

Wanneer in juni 2005 onder druk van Brussel het particuliere bedrijf Connex toch toestemming krijgt voor explotiatie van een goederenlijntje in het departement Meuse, zorgt de harde kern van de spoorwegbonden er voor dat de vertraging maximaal is. Sindsdien is het wachten op nieuwe confrontaties.

Staking

Vandaag de zevende dag dat tegenstanders van Sarkozy en zijn regering treinen, bussen, metrostellen en nog wat andere verkeersmiddelen in de garage lieten. Ook de dag dat leraren en postbodes mee gingen doen met de staking. Morgen volgen ongetwijfeld anderen. Allemaal dienaren van de staat, ambtenaren met een goudgerande pensioenregeling. Overblijfsel van eeuwenoude bijzondere privileges, die zelfs teruggaan tot Louis XIV . Opeenvolgende koningen en presidenten hebben het niet gedurfd aan die voorkeursbehandeling een eind te maken. Tot Sarko begin dit jaar aankondige het fileermes te gaan gebruiken. De Fransen hebben niet goed opgelet en hem toch in het Elysee gekozen.
Voor of tegen is de vraag op de opiniepagina's van de kranten. Het land begint, zoals bij alle vorige stakingen, in twee delen uiteen te vallen. Onder leiding van de vakbonden worden de militanten gemobiliseerd, terwijl her en der actiegroepen ontstaan tegen ongemak en economische schade. Linkse en rechtse pers kiezen partij, op tv heeft iedereen een mening en zelfs de kapper had 't dit keer niet over het weer. Het debat, de Fransen lijken er voor geboren.

Tot met gisteren had het nationale spoorbedrijf SNCF 100 miljoen euro schade. Ongeveer het bedrag dat spoorbazin Anne-Marie Idrac in haar tasje had om onderhandelingen te voeren. Maar zo gaat dat niet. Het moet allemaal lang duren, het prestige wil ook wat. Direct aan tafel gaan is gezichtsverlies. Dus tellen de bonden de stakingkassen, roept premier Filon partijgenoten toe dat hij niets van zijn plannen zal intrekken en Sarko zelf, vandaag te gast bij een feestje van burgemeesters, legt uit dat Frankrijk een derdewereldland wordt wanneer zijn hervormingen niet worden uitgevoerd. De messen geslepen, dan maar een hete herfst.

Internet is inmiddels hèt medium om je te organiseren. Gaat snel, iedereen kan eraan meedoen en je hoeft in de natte weken niet eens de straat meer op. Heb je last van files of kun je niet meer naar de universiteit: www.stoplagreve.com. Ogenschijnlijk obejctief is www.greves.org, maar dat org betekent dat loyale ambtenaren de site bijhouden. Voor de (voorlopige) euforie van de grote vakbond CGT op www.cgt.fr/internet met de juichende kop 700.000 dans la rue.

Kijken of morgen de post komt. Gelukkig is de supermarkt geen staatsbedrijf en ook de boulanger bakt braaf de baguettes. Intussen is het tijd voor inventieve alternatieven om toch mobiel te blijven.

N.B. De flitspalen blijven werken...