Dick en France: Lente

Traditie houdt mensen bij elkaar en dus begint vandaag de lente. Sterrenkijkers en andere doorgestudeerden mogen dan roepen dat het dit jaar astronomisch bekekene een dag eerder was, laat ze maar.

Dat de natuur ze onmiddellijk een lesje leert blijkt wel uit de sneeuwverwachting voor NL: de koudste Pasen sinds 40 jaar staat voor de deur. Dus toch maar weer naar IKEA of de meubelboulevard. Overigens begint voor weerkundigen de lente al op 1 maart, voer voor academici dus.

Al heel lang komt lente in onze taal voor. Het komt van het woord lengen. Vandaag is de dag even lang als de nacht, morgen wint het licht al met een neuslengte. De dagen lengen. Vier eeuwen geleden vinden we het terug bij schrijvers als de grote P.C. Hooft en de Vlaming Carel Van Mander.
Lent in het Engels heeft dezelfde afkomst maar betekent tegenwoordig vasten. Het Duitse Frühling is vroeg lang, in het Frans heeft printemps weer een andere betekenis. Van oorsprong, hoe kan het anders, uit het Latijn en het resultaat van de samenvoeging primus (eerste) en tempus (tijd).

Goed gekozen, want in de Romeinse jaren begon het jaar rond deze tijd. Ze hadden er zelfs de aparte godin Flore voor, weliswaar geleend van de Grieken maar daarom niet minder aantrekkelijk. In het godenrijk deed zij het met ene Zéphyr (die de westenwind in zijn portefeuille had) en ze schijnen ook nog een goddelijk nakomertje te hebben verwekt. Deze Carpos was beeldschoon, hield zich bezig met de mannenliefde, maar kwam tijdens een uitstapje naar de mythische rivier Meander te laat tot de ontdekking dat hij geen zwemdiploma had. Na zijn verdrinking veranderde zijn vriend in een roos, maar dat terzijde.

De metafoor voor de westenwind die de lente bracht deed het goed en het geliefde koppel was mateloos populair. Nog in de 19e eeuw schilderde William Bouguereau uit La Rochelle het stel tijdens een korte rustpauze na alle inspanningen om het weer 21 maart te laten worden. Het beantwoordt geheel aan het beeld dat de lente is voor de liefde, de jeugd en buiten spelen. Niet voor niets wordt de leeftijd van jonge vrouwen uitgedrukt in printemps, oude besjes houden het liever geheim.
Kunstenaars hebben zich altijd met graagte laten inspireren door het lengen der dagen. Musea hangen vol met het gevolg op palet en kwast. Van de wat houterige maagden op Primavera van Botticelli tot de geheimzinnige schoonheid bij Frühling van Franz von Stuck in het museum van Darmstadt.