Die

Vanaf de Col de Rousset in het zuiden van de Vercors is het stadje Die voor de noordelijke reiziger de eerste kennismaking met de Drôme Provençal, velden met lavendel, eindeloze olijfgaarden en de luidruchtige cigales. Schoolvoorbeeld van een zuidelijk departement. Het stille dorp aan het riviertje waarnaar het departement is genoemd had ooit één camping, een enkel terrasje en naar een hotel moest je echt even zoeken. Maar ook Die is opgegaan in de vaart der volkeren.

Aan het aantal NL-kentekens te zien is Valkenswaard zo'n 900 km naar het zuiden verplaatst. Die ruikt naar frites, de kleine straatjes zijn gepizzariseerd, Heineken heeft Pelforth Blonde verdrongen, het verkeer is een chaos door moderniteiten als verkeersdrempels, stoplichten en rond-points en de rivier nauwelijks bereikbaar door een snoer van kampeerterreinen met 'Nederlands gesproken'. In deze weken veelal complet.

Die is oud. Er is al sprake van bewoning door de Keltische stam Voconcen. Genoemd in het allereerste boek over deze streken, De Bello Gallico van de hand van de Romeinse vechtjas Julius Caesar (links) in de eerste eeuw van onze jaartelling. Stevige jongens, die het de Romeinen aardig lastig maakten, zo meldde Julius. Het bleef ook in later eeuwen wat onrustig aan de rivier. Overvallen door allerlei loslopende stammen, verwoestingen door elkaar bevechtende edelen, bisschoppen die ook mee wilden doen, volksopstanden en plunderende bendes routiers* in de 13e eeuw. Het werd weer wat rustiger op straat toen in 1450 het stadje door de Franse kroon werd ingelijfd.
Maar protestanten en katholieken trokken elkaar vervolgens het haar uit, godsdienstoorlogen volgden, de revolutie deed ook Die aan en in 1815 werd het enige terras door Oostenrijkse troepen bezet. Nederlandse kampeerders zijn het voorlopig einde in deze reeks.

Wat bleef is de Clairette! Een wijn die, aldus de Hachette-bijbel, tot een der oudste van de wereld mag worden gerekend. Geen idee hoe je dat moet controleren, maar het staat er wel stoer. Die, en natuurlijk de andere dorpen in de vallei tussen Crest en Luc-en-Diois, zijn door deze mousserende wijn beroemd geworden. Slechts 7 à 9% alcohol, een puik glaasje voor een apéro, maar ook prima bij een lichtzoet toetje of ijs.
Volgens de locale wijnmaker Jean-Claude Raspail een wijn waarvan je een glimlach op het gezicht krijgt. "Champagne is zo serieus. Als je Clairette de Die schenkt zie je je gasten genieten."

Zo blijft het overvolle Die voor de passant toch een verleidelijke halte om even de achterbak te vullen.

* Routiers waren huursoldaten die in bendes opereerden wanneer ze niet door strijdende partijen werden betaald. Het woord stamt af van het Latijnse ruta , een groepje mannen of strijders. In het NL-leger wordt nog de term rotten gebruikt voor rijen soldaten.

Fors geschapen

De natuur in de Gard is niet te vergelijken met die in de kop van Overijssel, om maar wat noemen. Meest opvallend in deze zomermaanden is de luidruchtige cigale, voor de liefhebbers de Lyristes plebejus. Een fors geschapen insect van een halve vinger groot met een doeltreffende schutkleur wanneer een boomstam/tak als onderkomen dient. En daar zitten ze vaak urenlang. Voornaamste functie: zich voortplanten. Zo rond de 25 graden worden ze actief. Dat wil zeggen, het mannetje. Die maakt een hels kabaal om een partner te vinden voor een stevig nummer. In het begin klinkt dat romantisch mediterraan, na een paar uur zoek je vertwijfeld naar een knop om ze uit te zetten. Nu ook de nachten warmer zijn, gaat het af en toe zelfs door tot de zon al onder is. Er rest niets anders dan oordoppen, want napalm schijnt ecologisch niet zo populair te zijn.

Veel aardiger zijn de hagedissen die zich in vele varianten komen melden. Het is nu tijd voor nageslacht. De hele kleintjes willen zich nog wel eens vergissen en dat kan dramatisch uitpakken. In plaats van te drinken uit het schaaltje van kat Minou, zien ze het zwembad aan voor een welkome verfrissing. Maar zonder cursus trapje klimmen belanden ze dankzij de pomp in de skimmer. Daar hebben we maar een zakje in gehangen en redden zo elke dag de soort voor totaal uitsterven, althans op ons erf.

In het frans heet de meest voorkomende lézard des murailles, de ordinaire muurhagedis. Je komt ze tegen van Bretagne tot de Jura en overal ten zuiden daarvan. Maar sinds de klimaatverandering zouden ze zijn opgerukt tot ver benoorden Parijs. Het is sterk kalmerend om een tijdje te kijken hoe ze eindeloos kunnen genieten van een zonnig plekje op een muurtje, niet ver van een schuilplaats wanneer je te dichtbij komt. Zo'n 15 cm lang, waarvan de helft voor de staart is ingeruimd. De belangrijkste vijand is niet slang of buizerd, maar de kat. In noodgevallen kunnen ze die staart afstaan om nog een tijdje langer te genieten van zon en kleine insecten. Minou levert het aanhangsel keurig af aan de voordeur.

Ook fors geschapen en zo groen als de Hulk is de lézard vert die onlangs ook zwemles nam. Wordt wel 45 cm lang, is gek op de afgevallen pruimen, maar versmaadt ook een jong vogeltje of klein knaagdier niet.
Wat je noemt een gourmand.