Die

Vanaf de Col de Rousset in het zuiden van de Vercors is het stadje Die voor de noordelijke reiziger de eerste kennismaking met de Drôme Provençal, velden met lavendel, eindeloze olijfgaarden en de luidruchtige cigales. Schoolvoorbeeld van een zuidelijk departement. Het stille dorp aan het riviertje waarnaar het departement is genoemd had ooit één camping, een enkel terrasje en naar een hotel moest je echt even zoeken. Maar ook Die is opgegaan in de vaart der volkeren.

Aan het aantal NL-kentekens te zien is Valkenswaard zo'n 900 km naar het zuiden verplaatst. Die ruikt naar frites, de kleine straatjes zijn gepizzariseerd, Heineken heeft Pelforth Blonde verdrongen, het verkeer is een chaos door moderniteiten als verkeersdrempels, stoplichten en rond-points en de rivier nauwelijks bereikbaar door een snoer van kampeerterreinen met 'Nederlands gesproken'. In deze weken veelal complet.

Die is oud. Er is al sprake van bewoning door de Keltische stam Voconcen. Genoemd in het allereerste boek over deze streken, De Bello Gallico van de hand van de Romeinse vechtjas Julius Caesar (links) in de eerste eeuw van onze jaartelling. Stevige jongens, die het de Romeinen aardig lastig maakten, zo meldde Julius. Het bleef ook in later eeuwen wat onrustig aan de rivier. Overvallen door allerlei loslopende stammen, verwoestingen door elkaar bevechtende edelen, bisschoppen die ook mee wilden doen, volksopstanden en plunderende bendes routiers* in de 13e eeuw. Het werd weer wat rustiger op straat toen in 1450 het stadje door de Franse kroon werd ingelijfd.
Maar protestanten en katholieken trokken elkaar vervolgens het haar uit, godsdienstoorlogen volgden, de revolutie deed ook Die aan en in 1815 werd het enige terras door Oostenrijkse troepen bezet. Nederlandse kampeerders zijn het voorlopig einde in deze reeks.

Wat bleef is de Clairette! Een wijn die, aldus de Hachette-bijbel, tot een der oudste van de wereld mag worden gerekend. Geen idee hoe je dat moet controleren, maar het staat er wel stoer. Die, en natuurlijk de andere dorpen in de vallei tussen Crest en Luc-en-Diois, zijn door deze mousserende wijn beroemd geworden. Slechts 7 à 9% alcohol, een puik glaasje voor een apéro, maar ook prima bij een lichtzoet toetje of ijs.
Volgens de locale wijnmaker Jean-Claude Raspail een wijn waarvan je een glimlach op het gezicht krijgt. "Champagne is zo serieus. Als je Clairette de Die schenkt zie je je gasten genieten."

Zo blijft het overvolle Die voor de passant toch een verleidelijke halte om even de achterbak te vullen.

* Routiers waren huursoldaten die in bendes opereerden wanneer ze niet door strijdende partijen werden betaald. Het woord stamt af van het Latijnse ruta , een groepje mannen of strijders. In het NL-leger wordt nog de term rotten gebruikt voor rijen soldaten.