Kaasdag

Morgen viert Frankrijk de achtste Jour­née nationale du fromage. Althans dat is de bedoeling van de vele kleine kaasboeren, sinds een aantal jaren verenigd in de zeer bezorgde Association Fromages deTerroirs. Zij vinden dat Frankrijk ten onrechte in Europa en de wereld als hèt kaasland te boek staat, omdat het dan uitsluitend de massaal geproduceerde industriële kazen betreft. En juist niet de bijna 1000 verschillende variëteiten die dag in dag uit door hardwerkende fromagers met verse melk van geit, schaap of koe op ambachtelijke wijze worden gemaakt. Waarvan ze dan zelf ook nog eens kwaliteit en exclusiviteit roemen.

Boerenkazen hebben hebben het moeilijk tegen de massamarketing van de grote concerns. De op smaak gemaakte pâtes industrielles van giganten Bel (Vache qui rit, Kiri, Babybel), Bongrain (Caprice des dieux, Chaumes, St.Moret) of Lactalis (Prési­dent, Lepetit, Société) dringen de terroirs uit de schappen bij de supermarché, toch dé plek waar het populaire avant-dessert het meest wordt gescoord. In 2006 hebben deze reuzen niet minder dan 121 nieuwe smeerkaasjes, verpakte snackblokjes, dobbelsteentjes, mini-Leerdammers, plakjes onduidelijke smeltkaas en andere hapklare verleidertjes uit hun laboratoria getoverd. Smaakt naar kaas, veel light en allemaal natuurlijk goed voor de lijn, nog beter voor hart en bloedvaten en bovenal voor de beurs van de aandeelhouders.

Maar het meest storend vinden de kaasboeren de brutaliteit waarmee op al die fabrieksproducten wordt gesuggereerd dat het echte lait de ferme zou zijn. Of nog erger dat het begrip terroir op nostalgische etiketten met frisse boerenmeisjes wordt misbruikt.
Door de macht van de grootkazers is nu nog slechts 15% van alle Franse kaas van verse melk gemaakt. De laatste jaren zijn tientallen bijzondere producten domweg van de markt verdwenen, waaronder een beroemde als de 400 jaar oude Galette de Monts-d'Or uit de heuvels bij Lyon. Na het overlijden van de eigenaar durfde niemand het bedrijf voort te zetten, ook al door het ondoorzichtige beleid van Brussel waar het om verse melk gaat. Hetzelfde lot bedreigt de bleu van Termignon, het kruidenkaasje uit Tignes en de geweldige Vacherin d'Abondance van de 76-jarige madame Clina Gagneux.


Denk morgen op de nationale kaasdag dus vooral aan de boer of boerin in de buurt. Of loop eens binnen bij een gespecialiseerde fromagerie, waar al het boerenmoois affiné dus volrijp op je ligt te wachten.