Hamer

Eeuwenlang hebben historici nogal opgewonden gedaan over de Slag bij Poitiers in het jaar 732. Ontelbare generaties Franse scholieren hebben geleerd dat de Frankische hofmeier Charles Martel de oprukkende Arabieren daar tegenhield. Daarmee zou het christelijke Europa gered zijn voor de Moren, zoals moslims in die jaren werden genoemd. Een heldenverhaal, kortom. En Charles kreeg er zijn bijnaam door, want met zijn strijdhamer, de marteau of martel, redde hij de ‘beschaving’.

Het gekke is echter dat over die ‘beroemde’ slag de meest uiteenlopende verhalen de ronde doen. Moderne geschiedschrijvers zijn ’t er nu wel over eens dat de ontmoeting bij Poitiers min of meer toevallig was. In het grensgebied tussen Franken en Arabieren werd wel vaker wat afgeravot en Charles zou ergens in een hinderlaag hebben gewacht op Abdel Rahman, de emir van Andalusië. De strijd duurde maar kort en was eigenlijk onbeslist, omdat de emir zich terugtrok om zijn buit in veiligheid te brengen. Even eerder had hij namelijk de kust bij Bordeaux geplunderd. Boze tongen beweren zelfs dat Charles Martel alleen maar in de buurt was om zelf die buit te veroveren. Overigens claimt de stad Tours ook de eer van deze mislukking.

Dat Charles geen lieverdje was, weten ze ook in de Provence. Vanuit Avignon en Arles hielden zijn Frankische soldaten strooptochten, zogenaamd tegen de Moren, maar waren daarbij niet kieskeurig in het kiezen van hun tegenstander. Het geweld tegen de inwoners zou de echte reden zijn geweest voor zijn bijnaam. Daarmee haalt hij tegenwoordig ook al de hoofdrol in computergames.

Hoe dan ook, vijf jaar na Poitiers verslaat Charles Martel echt zijn Moren in de buurt van Narbonne. Maar die stad zelf blijft nog ruim twintig jaar in handen van de Arabieren, zodat de slag bij de rivier de Berre de Franse geschiedenisboekjes niet heeft gehaald.

Poitiers wel, maar papier is geduldig…

Dagobert

Nadat de stofwolken in het Frankische vorstenhuis zijn verwaaid (zie 9-10), is het tijd voor Dagobert (niet te verwarren met die schreeuweend van Disney). Le bon roi Dagobert regeert vanaf 632 lekker in z'n eentje, want alle driftkoppen in zijn familie hebben elkaar intussen om zeep geholpen. Niet dat deze nazaat van Clotaire II een lieverdje is. Geheel in de goede gewoonte van het roemrijke geslacht der Merovingen houdt hij her en der flink huis. Zo laat hij tussen zijn locale oorlogjes door pakweg 10.000 Balkan-families uit de weg ruimen. Omdat ze het waagden in zijn achtertuin wat werk en een optrekje te zoeken. L'histoire se répète...

Dagobert kiest Parijs uit als zijn hoofdstad. Toen al een bruisend stadje, waar hij dikke maatjes wordt met goudsmid Eloi. Die had voor zijn vader een gouden troon geknutseld en het goud dat over was keurig teruggegeven. Uniek gebaar voor die tijd en dat levert hem een ministerspost op. Edelsmeden vieren in die dagen regelmatig dik feest, een soort fête votive. Dagobert gaat graag met Eloi mee en na één van die partijtjes, met veel jolijt en bijbehorend glasgerinkel, wordt de koning aangetroffen met de broek achterstevoren. Eloi is niet te beroerd om daarvan kond te doen en het ganse hof dus dubbel. In het geniep, dat wel. Het is tenslotte de koning en die heeft zo zijn buien.
Edoch, zijn PR-manager maakt Dagobert wereldberoemd door het voorval in een vers voor de eeuwigheid vast te leggen.

Le bon roi Dagobert,

Avait sa culotte à l'envers,
Le grand Saint Eloi lui dit :
"O mon Roi, Votre majesté
Est mal culottée"
"C'est vrai, lui dit le roi,
Je vais la remettre à l'endroit"

Zelfs de huidige generatie heeft dit gerijmel nog in het collectieve geheugen. Veel meer is dan ook niet van tien koninklijke jaren Dagobert overgebleven. Dat hij zijn hofmeier, een soort paleisbewaarder, op straat schopt is vergeten. Toch is dat het begin van het einde van de Merovingen.