Gallië

2000 jaar geleden heette Frankrijk nog Gallië. De Galliërs waren eigenlijk Kelten en hun koeien noemden ze aurochs. Het hele land was bedekt met dichte bossen en de inwoners met snorren en baarden. Hun mystieke leiders waren de druïden die zich onledig hielden met het verzamelen van onkruid. Op nieuwjaarsdag klommen ze in een heilige boom en sneden een paar takjes af met een gouden snoeimes. Waarom? Elk jaar hielden ze dat geheim, maar ze maakten een verrekte lekker drankje en bleven op die manier populair. Handige jongens dus.

Het eerste dat Franse kindertjes op school leren is dat Galliërs een broek droegen met de naam saie en een jak dat braie heette. Lastig uit elkaar te houden in de garderobe. Opperhoofden waren de edele brenns die vergaderden in een brenn-trust. Niet verzonnen, al klinkt 't heel modern. Wetenschappers willen ons doen geloven dat Galliërs eigenlijk wilden waren, maar niets is minder waar. In werkelijkheid sliepen ze een gat in de dag, gingen lekker zonder vergunning op jacht, schoven daarna aan voor een goed gesprek en een nootje, dronken daarbij het heftige hydromelletje van de plaatselijke druïde en lieten intussen de vrouwen het werk doen. In feite hadden ze de sleutel gevonden van de ideale maatschappij. Sindsdien is het eigenlijk alleen maar bergafwaarts gegaan en tegenwoordig moeten mannen vaak ook hele dagen werken.

Hydromel was een soort vloeibare boenwas, gemaakt uit honing en wat onduidelijke kruiden. Je dronk het uit een schedel en het steeg onmiddellijk naar je eigen hoofd. Hoewel principieel anti-militaristen, hadden de Gallische helden een geliefde sport en die noemden ze guerre. Als ze gewonnen hadden was het V-dag (Vae victis) en dat werd uitbundig gevierd. Ze hadden hier nog heel lang en gelukkig kunnen leven, ware het niet dat ene Caesar het sprookje verstoorde. Hij was een deftige Romein, sprak uitsluitend Latijn en hield van kampvuren. Deze allereerste kampeerder had maar één project: het civiliseren van die aardige woudbewoners tot Romeinse burgers. Omringd door bricoleurs leerde hij hen hoe een vierkant huis moest worden gebouwd.

Een grote stap voorwaarts, helaas niet door iedereen begrepen. Een klein Gallisch mannetje met de naam Vercingétorix heeft nog even geprobeerd de ronde hutten van zijn voorvaderen blijvend te promoten. Vergeefse moeite. In arren moede leverde hij zijn gereedschap in (afb.) en werd als eregast in een kooi door Rome gevoerd tijdens de zegetocht van Caesar . Die was naar huis gegaan om zijn vut-jaren in alle rust te beëindigen, daarbij echter voortijdig geholpen door zijn vroegere maatje Brutus.

Rond die tijd werd het op het Franse platteland alerte rouge. Vanuit het oosten trokken horden nieuwe kampeerders binnen en het Romeinse Gallië werd overstroomd door onplezierige types. Grotendeels germaanse klerenkasten, ergens achter de Rijn weg. Handig met paard en niet bang voor bloed. Voor het gemak werden ze allemaal barbaren genoemd. Alleen de Salische Franken zijn uiteindelijk blijven hangen, nadat ze eerst de buurt van Valkenswaard onveilig hadden gemaakt. Bijna waren het daar ook Fransen geweest.

Alesia

Met de auto van Nederland naar het zuiden of omgekeerd kom je door de prachtige Bourgogne. Vergeet de autoroute, doe er een dagje langer over en ontdek prachtige plaatsjes in een groen glooiend landschap. Je kunt overal afstappen voor een rijke lunch of bourgondische nacht. Een mooie gelegenheid voor een bezoek aan de oudst beschreven plek met historische betekenis voor Frankrijk. Het dorpje Alise-Sainte-Reine in de Côte-d'Or, even ten zuidoosten van Montbard. Niet ver van legerplaats La Courtine waar veel Nederlandse soldaten ooit kennis maakten met wijn, wijf en gezang. Juist daar joeg in 52 vóór de jaartelling de Romeinse veldheer Julius Caesar definitief de barbaarse Germanen over de kling. Zodat de beschaving gered werd, althans voor een poosje.
Alise-Sainte-Reine heeft nauwelijks 700 inwoners, een museum, de wegwijzer naar het slagveld, de plek waar het gebeurde. Plus een bronzen Vercingétorix, de legendarische besnorde Germaanse hoofdman. Na ruim 2000 jaar nog steeds populair in deze streken. Natuurlijk doordat hij model stond voor die andere kleine held Asterix, ook een geducht tegenstander van Caesar.
De plek heette toen Alesia en dat weten we van Caesar zelf. Hij schreef namelijk het verslag van zijn Gallische oorlog in De Bello Gallico, het eerste geschrift waarin ook sprake is van wat nu Nederland heet.

Na vele veldtochten had Caesar de resterende Germaanse stammen teruggedrongen in het oppidum Alesia op de Mont Auxois. Een formidabele bult bij het huidige dorp. De Romeinse belegering en dagenlange strijd met grote verliezen dwongen Vercingétorix tot roemloze overgave.

"Caesar nam plaats op de schans, voor zijn kamp. Daar moesten de stamhoofden verschijnen. Men leverde Vercingétorix uit en gooide de wapens neer. Caesar hield twee stammen apart om te zien of hij deze weer voor zich kon winnen. Uit de rest van de krijgsgevangenen gaf hij er aan zijn hele leger één per man als buit."

Het betekende dat 40.000 Germanen als slaven naar Rome gingen. Caesar zelf voerde Vercingétorix mee in zijn overwinningsparade, voordat deze werd omgebracht. De winnaar kwam uiteindelijk zelf volgens goed Romeins gebruik door 23 dolksteken aan z'n eindje.