Gisteren was het 200 jaar geleden dat in Nederland iedereen een officiële achternaam moest hebben. Onze voorouders leefden toen in de Franse Tijd, zoals dat nog steeds keurig heet. In feite was het natuurlijk een ordinaire bezetting, maar dat terzijde. Koning Louis Napoleon (rechts), jonger broertje van de Franse keizer, kreeg in 1810 ruzie met hem. Inlijving bij Frankrijk was het gevolg en een jaar later werd ook in de Lage Landen de
Code Civil ingevoerd. Zeg maar het Franse burgerlijk wetboek.
Frankrijk zelf had al zeven jaar eerder spelregels vastgesteld:
36 wetten die in de wandeling de
Code Napoleon werden genoemd. Niet dat de keizer er zelf veel werk aan heeft gehad, hij was alleen opdrachtgever. Door de latere Napoleontische oorlogen is de Franse regelgeving wel vaak de basis geweest voor wetten in andere Europese landen. Dus ook van de verplichting een officiële achternaam te hebben.
In de vijfde eeuw hadden de Germaanse stammen in Frankrijk en de Nederlanden een éénnaamsysteem. Iedereen kreeg een verschillende naam, zodat de boel een beetje overzichtelijk bleef. In de Middeleeuwen werd dat vervangen door het tweenamensysteem, een voor- en toenaam. Vóór de Franse revolutie hadden de meeste inwoners dus al twee namen, geregistreerd in kerkelijke registers.
Het was juist die revolutie die eind 18e eeuw de opmaat werd voor de burgerlijke stand in handen van de republiek. Geboorte, naamgeving, huwelijk en overlijden werden onttrokken aan de ‘gehate’ kerkelijke organen.
De pastoor moest voortaan duimendraaiend toekijken hoe vrijheid, gelijkheid en broederschap aan zijn kerkdeur voorbijgingen.
Labels: Code Cicil, Code Napoleon, Franse Tijd, Germanen, Louis Napoleon
3 reacties:
In mijn hobby, genealogie, is het inderdaad makkelijker zoeken naar mijn voorouders dan naar die van mijn vrouw (van geboorte Nederlandse). Het zoeken in al die patroniemen,buurtschappen en verschillende religieuze richtingen maakt de puzzel wel érg moeilijk eens je voorbij de Franse revolutie graaft.
We mogen Napoleon dankbaar zijn voor de burgerlijke stand, huisnumerotering en gele snoepjes :-)
Groeten uit Heusden.
Dit verhaal klopt niet helemaal: Louis Napoleon was koning van het Koninkrijk Holland (1806-1811). Bij de inlijving in 1810 werd hij in feite afgezet. Nederland verdween van de kaart en Napoleon Bonaparte werd daardoor ook in hier automatisch keizer. Hij was het die het Burgerlijk Wetboek (Code Civil) in 1811 invoerde.
Merci voor de correctie (tekst nu aangepast). Soms zijn vingers sneller dan het hoofd...
Een reactie posten
Aanmelden bij Reacties posten [Atom]
<< Homepage