Lundi

C'est lundi et c'est dur.
Elke taal heeft wel een kreet die aangeeft hoe lastig 't is om de week te beginnen. Lundi is, zoals het overgrote deel van Franse woorden, afkomstig uit het Latijn. De tweede dag van de week is afgeleid van lunae, de dag van de maan. In andere latijnse landen zie je dezelfde vorm terug: lunedi in Italië, lunes in Spanje en de buurman noemt het dilun in zijn occitans dialect.
De Nederlandse maandag komt van mani, de Germaanse god van de maan. Net als monday en Montag bij onze directe buren. In veel Aziatische landen heeft maandag bijna altijd de betekenis van 'eerste dag'. Kom je een Chinees tegen, dan heeft hij het over xingqi yi, letterlijk dag één van de week. Daarentegen is het in oude klassieke talen bijna altijd de tweede dag, zoals bijvoorbeeld in het hebreeuws. Daar valt de rustdag op zaterdag en is zondag dus de eerste dag.

In Europa is maandag vrijwel overal de eerste dag van de week, net als in de VS, Z-Amerika en nogal wat losgelaten oude Europese koloniën in Afrika en Azië. Toch zou het makkelijk zijn wanneer dat overal zo was. Daarvoor is ooit de ISO opgericht, de International Organization for Standardization, waarin 157 landen proberen alles wat met standaard zaken te maken heeft in regeltjes vast te leggen. Ergens in een hangmap in het hoofdkantoor in Genève rust dus ook het getekende exemplaar van ISO 8601. Met daarin alle definities over kalender, datum en tijd.

Zo is bijvoorbeeld afgesproken dat je de datum van vandaag moet noteren als 2008-02-25 en niet zoals boven deze gestolde gedachten. Dus heeft de aanval op de twin-towers in New York in het Amerikaanse dagelijks leven het etiket nine-eleven gekregen. Er gaat vast nog wel een generatie overheen voordat je zoiets hoort in ons dagelijks spraakgebruik, maar in het internationale handelsverkeer zijn dit soort afspraken al gemeengoed.
De 157 landen moeten volgens ISO ook de week laten aanvangen met de maandag. Dat lijkt een duidelijke overwinning voor de christelijke zondag als wekelijkse rustdag, ware het niet dat de traditionele islamitische, joodse èn christelijke kalenders de week allemaal beginnen met zondag en eindigen op zaterdag. De islam kent dan op vrijdag de wekelijkse dag van samenkomst (geen rustdag al zijn in de meeste landen bedrijven al vanaf donderdagmiddag gesloten) en de joodse week heeft de sabbat op zaterdag.

Hoe dan ook, wereldwijd kent iedereen de geheel eigen moeilijke maandagochtend. Al valt de koude start voor velen dus op zaterdag of zondag. En geen ISO dat daaraan iets verandert, ondanks alle pogingen tijd te vangen in regeltjes.
En was het niet de oude Diogenes die uit z'n ton liet weten dat de klok alleen is uitgevonden om je erop te wijzen dat het etenstijd is...?




Merci Salvador, Franquin en John William