Bissextile

Année bissextile. Het klinkt zo totaal anders, dat je echt even diep moet nadenken wat er mee bedoeld wordt. En nee, het heeft helemaal niets, maar dan ook niets met seks te maken. De term komt van het Latijnse bis sextilis, letterlijk twee keer (bis) zesde (sextus) en is de Franse vertaling van ons schrikkeljaar. Het stamt nog uit de tijd van de Juliaanse kalender, ingevoerd in 45 vòòr de jaartelling door de Romeinse pontifex maximus Julius Caesar. Hij bracht het aantal dagen per jaar met één pennestreek op 365 en regelde gelijk een extra dag ééns in de vier jaar om het allemaal gelijk te laten lopen met de werkelijke tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te draaien.

Julius handhaafde de naam bis-sextilis die voorkwam in een nog oudere Romeinse kalender, waarin de schrikkeldag op een heel andere manier werd berekend. Ook de Franse republikeinse kalender had allerlei alternatieven om het probleem op te lossen. De Gregoriaanse kalender, waarmee wij het moeten doen, houdt 't simpel en zegt: jaren die door vier deelbaar zijn en niet door honderd zijn schrikkeljaren plus jaren die deelbaar zijn door 400. En dus was 1900 geen schrikkeljaar en 2000 wel. Leuk voor een avondje triviant.

Eind deze maand gaan we het weer beleven en mocht je van plan zijn rond die tijd nog een kind te krijgen, weet dan dan het wurm slechts éénmaal in de vier jaar jarig zal zijn. De naam schrikkeljaar komt van het Middelnederlandse scricken, wat betekende "met grote passen lopen" of "springen". Op schrikkeldag verspringt de kalender een dag, vandaar. In de kop van Overijssel bestaat nog het woord schrikschoen voor schaats.
Een ander werkwoord dat springen betekende is lopen. In het Engels heet een schrikkeljaar daarom een leapyear en in sommige streken in Nederland gebruikt men het als lopeljaer.

Vanouds mogen op schrikkeldag de vrouwen een man kiezen. Ik ben er klaar voor...