Kruis van Lotharingen

Generaal Charles de Gaulle maakte in juni 1940 deel uit van het Franse oorlogskabinet toen maarschalk Pétain besloot te onderhandelen met de nazi’s. Vanuit Engeland riep De Gaulle via de BBC in zijn Appel du 18 juin het Franse volk en de resterende strijdkrachten op, zich niet neer te leggen bij een Duitse bezetting. Zijn verzet leidde enkele dagen later tot de oprichting van de Forces françaises libres. Ook vice-admiraal Emile Muselier had Engeland kunnen bereiken en nam de leiding van de gevluchte eenheden van marine- en luchtmacht.

Het was Muselier, afkomstig uit Lorraine, die op 3 juli in zijn Ordre Général n° 2 opdracht gaf alle uitingen van de Vrije Fransen te voorzien van het Croix de Lorraine als tegenhanger van het gehate hakenkruis. Bij die keuze werd hij niet alleen geïnspireerd door zijn geboortegrond. Ook het 507e Pantserregiment van (toen nog kolonel) De Gaulle voerde voor de oorlog al het kruis, dat later symbool zou worden voor de Franse bijdrage aan de eindoverwinning op het Derde Rijk.

Van oorsprong is het kruis met de dubbele horizontale balk een embleem uit het Byzantijnse rijk en werd onder meer gebruikt door het koninkrijk Hongarije. Pas in de 14e eeuw verschijnt het (ongetwijfeld via het in die jaren gebruikelijke uithuwelijken) op munten van de hertogen van Valois, een tak van het Huis Anjou. Via René d’Anjou, in Frankrijk bekend als Bon Roi René, kwam het kruis naar Lorraine toen hij daar in 1431 de locale hertogin Isabelle in het huwelijksbed nodigde.

Niet ver van Colombey-les-Deux-Eglises (Haute-Marne), waar Charles de Gaulle op het landgoed La Boisserie woonde, staat sinds 1972 als herinnering aan de militante generaal een Croix de Lorraine op het hoogste punt in wijde omtrek. Niet te missen, 44 meter hoog van 1500 ton Bretons graniet en gefinancierd door een nationale inzameling.

Maar ondanks het feit dat De Gaulle de eerste president werd van de Cinquième République, is zijn favoriete kruis als beeldmerk teloor gegaan. Zelfs geen plek op stempeltje of postzegel.