Zeilen

Zaterdag 19 januari om 23.39 uur had Frankrijk een wereldrecord waar het 57 dagen, 13 uur, 34 minuten en 6 seconden op heeft moeten wachten. Toen zeilde Francis Joyon in zijn maxi trimaran IDEC vlak voor Brest over de denkbeeldige finish van een solotocht rond de wereld. 14 dagen sneller dan Britse voorgangster Ellen MacArthur in 2005, maar zelfs met een dag winst op de Amerikaan Steve Fossett die dat een jaar eerder deed met een ploeg van 12 man. Het had overigens maar een haar gescheeld of Joyon had het vlak voor Brest niet gehaald. “L'arrivée dans la nuit était un peu délicate,” meldde hij bij aankomst. Zeilend op de automatische piloot werd hij verrast door een ruim aanbod visserschepen. Een paar keer was ingrijpen met een koerswijziging nodig en op een kritisch moment voer een vrachtschip op slechts 10 meter achter hem langs. De nieuwe wereldrecordhouder doet ’t liever op de oceanen die hij doorkruiste. In de Indische haalde hij eind december in één etmaal 616 mijl, wel met storm in de rug.
Voor kenners: de IDEC is 29,7 m lang en 16,5 m breed, heeft maximaal 520 m² zeil, een mast van 32 m en weegt 11 ton.

De eerste tekenen dat onze voorouders iets met een zeil konden uitrichten dateren van 5000 jaar geleden. De vroege Egyptenaren bouwden boten met 40 riemen, maar ook voorzien van een vierkant zeil aan een V-vormige mast. Een principe dat lang stand hield en ook de Romeinen bouwden schepen met slechts één zeil. Maar in de oorlogsvoering waren het vooral de door veel mannen geroeide galeien die de dienst uitmaakten en dat heeft nog lang geduurd. Toen handelsschepen al lang het ene zeil hadden ingeruild voor veel meer windkracht, was er nog steeds sprake van oorlogsbodems die met handkracht de strijd ingingen. In de zeeslag bij Lepanto in 1571, een treffen tussen christelijke vloten onder pauselijk banier en Ottomaanse moslims, is nog sprake van galeien met wel 200 roeiers.

Intussen hadden Vikingen, altijd met één zeil van wol of leer, in de 9e eeuw al Newfoundland en dus Amerika ontdekt. Lang voordat Columbus dat zeilend dacht te doen met de tweemaster Santa Maria en twee kleinere schepen. Vier keer ging hij heen en weer, werd misschien wel de beroemdste man die ooit geleefd heeft, maar had bij zijn dood in 1506 zelf geen idee dat hij Amerika ontdekt had.

Grote zeilers als Columbus hebben de wereld opengelegd en continenten ontsloten. Mannen als de Portugezen Vasco Da Gama, Ferdinand Magelhaen en Bartolomeu Diaz, de Britten Henri Hudson en Francis Drake die als eerste Engelsman in drie jaar de wereld rondvoer. En onze eigen Cornelis Houtman, die met het jacht Duyfken naar Indië voer. Of Willem Jansz die met hetzelfde schip het kustgebied van Australië in kaart bracht, bijna 40 jaar voordat Abel Tasman dat dunnetjes overdeed en er een eiland met zijn naam aan overhield. Wrang genoeg was het de Brit James Cook die de boeken in ging als enige ontdekker van het vijfde continent. Londen deed altijd al meer aan PR...

Gek genoeg zijn er niet veel Fransen in het rijtje grote ontdekkingsreizigers. Jacques Cartier uit Saint-Malo is een uitzondering door zijn ontdekking van de Saint Lawrencebaai en de Saint Lawrencerivier in Noord-Amerika. De nieuwste generatie zeilers met Francis Joyon voorop maakt dat een beetje goed.