Gendarme

Een vriendin zei onlangs nogal opgewonden te raken wanneer ze een Franse gendarme ziet. Vooral wanneer zo'n martiale snorremans opvallend wijdbeens haar een stopteken geeft. Het was duidelijk een vertrouwelijke mededeling, maar ze was niet de eerste. Onder landgenoten van de andere kunne is dit verschijnsel eerder waargenomen. Heeft ongetwijfeld te maken met de wat sneue uitstraling van de gemiddelde NL-diender in het publieke domein, zoals dat tegenwoordig heet. Waarschijnlijk selecteert Marianne haar mannen met meer oog voor een strak fysiek.

Misschien komt het omdat Franse gendarmes een militaire training krijgen voordat ze de straat op gaan. Ze maken deel uit van een semi-militaire organisatie die valt onder de minister van defensie èn die van binnenlandse zaken. Wat politietaken betreft opereren ze buiten de grote steden. Daar is het de Police National die de bekeuringen uitdeelt.
De Gendarmerie National is de voortzetting van middeleeuwse ordebewaarders die in de 17e eeuw het etiket maréchaussées kregen. Hoofdtaak het bewaken van hoofdwegen, waar struikrovers het voor het zeggen hadden. Veel later werden de manschappen ook ingezet in oorlogsituaties of buitenlandse crisisgebieden, de laatste decennia ondermeer in Kosovo, Bosnië en Rwanda.

Vandaag zijn onder de ruim 100.000 mannen en vrouwen steeds meer specialisten, zoals de geheime anti-terreureenheid GIGN. Hun meesterstuk was de bevrijding van 164 passagiers van een gekaapt Air France toestel op het vliegveld Marignane bij Marseille in 1994. Een andere speciale tak is de Garde Républicaine die wordt ingezet bij officiële gelegenheden. In mooie pakjes zie je ze bij parades, bezoek van staatshoofden en het uitdelen van hapjes op feesten met een hoog VIP-gehalte.

Het meest zichtbaar is de gendarmerie tegenwoordig in het verkeer, waar leden van een Brigade Motorisée meestal als duo optreden. Vooral zij dwingen door hun verschijning respect af en dragen in hoge mate bij tot het positieve imago. Maar op het platteland zorgen gendarmes verder voor àlle politietaken. Ze maken niet alleen bij een inbraak het proces verbaal op, maar knijpen ook een oogje toe wanneer de burgemeester een vin d'honneur schenkt.

Nederlanders herkennen ongetwijfeld de blauwe mannen op hun BMW die elk jaar in de Tour de France voor veiligheid van de karavaan zorgen. Een groep van 50 vrijwilligers, standaard voorzien van moustache, die het hele jaar door de belangrijkste Franse wegwedstrijden begeleiden. Een intensieve klus zonder pauzes en na een lange etappe is dat goed te zien.

De bekendste gendarme heeft echter nooit een militaire opleiding gehad, maar maakt al heel lang deel uit van het Franse culturele erfgoed.