Lijf

Het menselijk lichaam is in Frankrijk een niet te onderschatten object. Vóór de bestorming van de Bastille behoorde je lijf aan God en de koning, in die volgorde. Maar omdat de koning een soort plaatsvervanger op aarde was, werd de goddelijke macht voor het gemak ook maar door de familie Capet of in hun naam uitgeoefend. Misdaden en vergrijpen werden op koninklijk bevel op niet mis te verstane wijze afgestraft. De top was voorbehouden aan de bijl, exclusief voor de adel. Minstens twee sterren kregen de galg en de brandstapel, vierendelen was voor de struikrovers. Bij lichtere overtreding (vergelijkbaar met 20 km te snel rijden) was het al gauw afhakken van een lichaamsdeel of een tatoeage met een gloeiend ijzer. Een veldwachter uitschelden kon je een tong kosten en aan de dochter van de buren zitten werd gevierd met de populaire openbare castratie. Een dagje schandpaal bij verkeerd parkeren of een vergeten APK-keuring .

De religieuze en koninklijke wetten regelden volstrekt helder wat ze allemaal met jouw lichaam mochten doen. Het tarief van de beul was transparant, zoals dat tegenwoordig heet, en diens beroep een begerenswaardige positie die vaak van vader op zoon overging. Homoseksualiteit of abortus betekende doodstraf. Zelfmoord werd postuum bestraft doordat het overschot voor de honden werd gegooid.
De dienaren van de koning gebruikten martelen en folteren officieel als instrument voor ondervraging. De kerk keurde dat goed met als argument dat God de onschuldigen vanzelf de pijn zou besparen. Lijfstraffen waren gewoongoed. In het leger en de marine de zweep, stokslagen of kielhalen. Op school de karwats of de roede.

Tijdens de revolutie werd nog enige tijd dankbaar naar de vertrouwde gebruiken teruggegrepen om oude vetes te beslechten, maar vooral om de voormalige adel letterlijk een kopje kleiner te maken. Om toch de vooruitgang te vieren werd daarvoor een moderne methode gebruikt. Vrijwel dagelijks werden Parijse pleinen gebruikt als openluchttheater om afscheid te nemen van het ancien régime.
Met Louis XVI en zijn gehate Oostenrijkse gade Marie Antoinette voorop lieten naar ruwe schatting 40.000 adellijke volgelingen en andere anti-revolutionairen het leven onder de 'humane' uitvinding van dokter Joseph Ignace Guillotin.

Bizar detail: de koning zelf had, als verstokte bricoleur, een verbetering aan het moordtuig laten uitvoeren, waardoor de valbijl maar een halve seconde nodig had. Voor de morrende toeschouwers mocht het allemaal best wat langer duren...