Espelette

Chipirons, axoa, angulas, exotische namen voor bijzondere gerechten. De Baskische keuken is in zwang. Bakermat in het zuidwesten van Frankrijk, overgaand in de noordelijke heuvels van Spanje. Met een eigen karakter van cultuur en gastronomie tegen de globalisering in. Niet alleen de Baskische taal wordt in ere gehouden, ook traditionele gerechten zijn nog steeds populair en zie je elders in Frankrijk steeds vaker op de kaart.

Hart van de Baskische keuken is de piment d'Espelette. Een gedroogd klein pepertje dat vooral in poedervorm gebruikt wordt. Ruikt naar paprika, smaakt naar peper, maar is niet overdreven heet. Zo speciaal dat Frankrijk er een speciale Appellation d'origine Contrôlée voor heeft. Hèt keurmerk voor de betere eetwaar en sinds 2002 zelfs een beschermde productnaam. Vijf eeuwen geleden kwam het pepertje met Spaanse buit mee uit Zuid-Amerika. Sinds 1650 is het dorpje Espelette, op een steenworp afstand van de Spaanse grens, het centrum van de teelt van het hete dondertje. Je kunt het behalve als poeder ook krijgen als puree of in geleivorm. Let op, de zomermaanden is 't er loeidruk.

Culinaire magazines in Frankrijk roemen de Baskische keuken om de authenticiteit, het vasthouden aan gekende principes. Maar eetschrijvers zijn ook niet bang om de topchef te zoeken in Spaans Baskenland. Reserveer daarvoor bij Luis Andoni Aduriz in restaurant Mugaritz (2 Michelinsterren). Je vind Luis in het dorpje Errenteria, een kilometer of tien over de grens bij Hendaye. Schrik niet van de rekening.

Toch in Parijs, stap dan binnen bij Inaki Aizpitarte. De chef van bistro Chateaubriand in het 11e arrondissement is een regelrechte hype. Afkomstig uit Hendaye en geprezen in vele bladen. Voor pakweg 70 euri met wijn en koffie krijg je het ultieme Baskenland op je bord. Inaki durft zelfs een dessert te maken met piment d'Espelette. Dat wordt dan een Pot de crème chocolat-piment. Stevig hapje met manjari chocola uit India. Wel reserveren, want Tout Paris staat op de stoep.

Even iets minder bij kas? Een paar deuren verder kun je zijn tapa's genieten in de trendy Dauphin.

Kijk hier naar Inaki

Ruimtegruis

Vanavond was het weer vuurwerk in de bovenlagen van de atmosfeer. De Draconidenzwerm kwam langs. Een buitenaardse stofwolk, restanten van een komeet die in 1900 voor ’t eerst even langs wipte. Ongevaarlijk, want het gruis is vaak niet veel groter dan een zandkorreltje en botst met minstens 80.000 km per uur op de bovenste laag van de dampkring. Door de wrijving op een hoogte van 120 tot 80 km verbrandt het spul (meestal) volledig. Bovendien gaan luchtmoleculen gloeien waardoor een lichtspoor ontstaat.
Doe een wens maar vertel ’t aan niemand, leerde je als kind.

Soms zijn de korrels groot genoeg om te overleven en bereiken het aardoppervlak. Dat heet dan een meteoriet. In Nederland zijn sinds 1650 slechts vijf meteorieten met zekerheid geborgen. De grootste had zelfs een gewicht van 7 kilo en viel in juni 1843 in Blauwkapel bij Utrecht.

ruimtegruis...

Frankrijk kent 67 beschreven meteorieten, waaronder die uit 1806 bij Alès (toen nog Alais). De bekendste èn de grootste viel in 1492 in Ensisheim in de Elzas. Een brok steen van 150 kilo zou een geweldige krater hebben geslagen. De restanten werden drie eeuwen in de kerk bewaard als geschenk uit de hemel. Het stuk wat nu nog in het dorp te zien is (rechts) weegt echter slechts 55 kilo.
Geloof en meteoriet hebben kennelijk in gelijke mate te lijden onder erosie.

200 miljoen jaar geleden was de inslag ietsje heftiger bij het plaatsje Rochechouart in de Bas-Limousin. Een krater met een diameter van 23 km was het resultaat. De meteoriet zelf is bij de geweldige klap totaal verdampt. Onderzoekers schatten dat hetzelfde gebeurde met 13 kubieke kilometer rotsen, terwijl nog eens 66 km3 finaal is gesmolten. De beroemde météorite van Rochechouart leverde in de nieuwe tijd de steensoort breccia, waarvan het plaatselijk kasteel, de kerk en andere gebouwen zijn opgetrokken.

Chateau de  Rochechouart op de kraterrand

Wat je noemt een hemels geschenk....

Anti glamour

Jeanne Moreau

Morgen opent in het Parijse tentoonstellingscomplex Port de Versailles de Salon de la Photo. De aandacht gaat daarbij ten onrechte uit naar kiekjes geschoten door de zelfbenoemde icoon Karl Lagerfeld.
Veel belangrijker is het opvallende werk van anti-glamour fotograaf Olivier Roller.

Olivier Roller

Een beetje Franse prominent is door zijn lens geobserveerd, maar het creatieve resultaat ontstaat veelal in de donkere kamer. Hij toont bij zijn modellen de uitdrukking van macht, van zelfbewustzijn, van zekerheid. Maar ook de onafwendbare aftakeling.
Vrijwel allemaal Franse mannen en vrouwen die het gemaakt hebben, aan de top zijn gekomen in politiek, zakenwereld, media, sport en kunst. Le pouvoir et l’influance.

Roller heeft voor weekend en vakantie een optrekje om de hoek, in de Cévennes. Daar maakt hij sinds 2000 elk jaar een portret van Juliette. Te zien in Parijs hoe dit sprietige en verlegen buurmeisje groter is gegroeid. Wanneer je er oog voor hebt, is alles dichtbij waard om vast te leggen.

Juliette is ook op  http://www.olivierroller.com/juliette-grand.html

Foto's Olivier Roller ©

Oorlog

Vanaf morgen is het langs de Franse wegen oorlog. Maar wel een strijd waar de automobilist garen bij kan spinnen. De benzinereus Total opent in de omgeving van Parijs haar eerste discount tankstations onder de naam Total Acces. Even vol gas naar Rocquencourt (Yvelines) of Gennevilliers (Hauts-de-Seine) en je bent koopman, beloven de ronkende aankondigingen. Prijzen waarvan de grote supermarkten wakker gaan liggen. Die zijn nu nog goed voor 60% van de markt, maar met een geur van inferieure kwaliteit rond de neus.

Tot 2014 worden 600 van de ruim 4000 bestaande Total stations omgebouwd. Ook de Elf-stations worden overgeschilderd, dat oude merk wordt geschiedenis. Grijs en oranje de huisstijl en service hoog in het vaandel. Tanken moet je nog wel wel zelf doen.
Niet je geld door een luikje schuiven bij de super, maar binnen in de winkel afrekenen. Volgeladen met koek-en-zopie en wat daar  nog meer aan goedkope handel wordt uitgestald. Wat we onder service moeten verstaan zal nog blijken, al stemmen de ervaringen in vergelijkbare locaties niet tot vreugde.

Total doet ons overigens geloven dat het een echte Franse benzineboer is. Maar het was de Belg Emile Francqui die in 1922 aan de wieg stond van Petro-Fina en twee jaar later bij zijn zuiderburen de Compagnie française des pétroles in de benen hielp. Begin jaren dertig werd olie uit het Midden Oosten gehaald voor eigen raffinaderijen in Normandië (Le Havre) en de Provence (Etang de Berre). Onder de vlag Fina werd benzine aan de man gebracht, pas in 1954 werd het merk Total op eigen tankstations ingevoerd.

In 2000 werd het merk 'wereldberoemd' toen de gestrande tanker Erika de Bretonse kust voor lange tijd aan het zicht onttrok...