Ambroise Paré

Wanneer je als soldaat in de 16e eeuw de pech had door een kogel te worden getroffen, bleef er weinig meer over dan veel bidden of hopen op een chirurgijn die iets meer in zijn bagage had dan de gebruikelijke kokende olie om op barbaarse wijze de wond uit te branden, nadat het projectiel met niet nader omschreven hulpmiddelen en onder ongetwijfeld oorverdovend gebrul was verwijderd.
Of je moest geluk hebben om Ambroise Paré in de buurt te hebben. Een genezerik die in 1536 legerarts was geworden en vanaf dat moment uitbundig op de Franse slagvelden mocht experimenteren.

Dat leidde een aantal jaren later tot een baanbrekend stukje wetenschap in de Méthode de traiter les playes faictes par hacquebutes etc., waarin hij zijn simpele maar doeltreffende manier beschreef om met verbandmiddelen en zelf ontwikkelde medicamenten succesvol de boel te genezen. Bovendien had hij een minder pijnlijke manier bedacht om het getergde soldatenlijf van overtollige metaalresten te ontdoen en scoorde veel lof met het dichtbinden van bloedvaten bij amputaties in plaats van het dichtbranden met de gloeiende pook. Het is geen prettig verhaal, maat het moet even.

Dat Ambroise pijlsnel carrière maakte laat zich raden. Koning Henri II haalde hem naar het hof en met de titel docteur en chirurgie was zijn kostje gekocht. Hij verdiepte zich in serieuze kwalen, schreef nieuwe boeken over enge ziekten en anatomie en werd beroemd met kunstledematen en oplossingen voor dagelijks ongemak als bedplassen en de pest, om maar twee uitersten te vermelden.
Zijn wetenschappelijke methodes maakten voorgoed de middeleeuwse slagers en kwakzalvers brodeloos, waarvan de meesten zich nog bedienden van duizend jaar oude geschriften van antieke Grieken en andere hooggeleerde geesten.

Helaas kon Paré niets meer betekenen voor zijn broodheer
Henri II toen die tijdens een toernooi het hoofd liet doorboren door een lans, noch lukte het hem diens opvolger François II van een hardnekkige tuberculose te genezen.
Desondanks ging ook de volgende vorst Charles IX met hem in zee, helaas al op 24-jarige leeftijd met hetzelfde gevolg.
Ook zijn vierde koning Henri III verging het niet veel beter. Die werd in augustus 1589 neergestoken en bleef voor lijk achter.

Anderhalf jaar later legde Ambroise Paré zelf het loodje. Gewoon in bed, in Parijs.