Heimwee

Was de Oostenrijkse Marie-Antoinette de harde, cynische vrouw die zich absoluut niet Frans voelde en zich daarom te buiten ging aan exorbitante uitspattingen om het Franse hof te compromitteren? Of was het de miskende jonge en wellustige minnares die met heel andere verwachtingen naar Parijs was gekomen dan die haar 'droomprins' kon waarmaken? Of toch dit jonge prinsesje dat om politieke redenen en zonder enige voorbereiding naar een belachelijk gedisciplineerd paleis werd gestuurd? Waar ze kip nog kraai kende, haar natuurlijke spontaniteit vanaf de eerste dag werd gesmoord in een heel nest hofdames en ze zelfs 's ochtends niet eens haar eigen ondergoed mocht aantrekken?

Het echte antwoord is waarschijnlijk heimwee. Naar de losse manier waarop in de Weense Hofburg de keizerlijke plichten van de Habsburgers werden vermengd met een joi de vivre waarvoor zo gauw geen Duits equivalent voorhanden is. Naar het ongedwongen samenleven van verschillende standen, de tripjes in de natuur en de zekerheid van een familieleven met aandacht en liefde voor elkaar. Om dan als 14-jarige in een koets gezet te worden naar een vreemd land, waarvan je de taal niet spreekt en waar je het bed moet delen met de toekomstige monarch van de eeuwige vijand van je vader en grootvaders. Ga er maar aan staan.


Heimwee is een verlangen naar huis dat soms ziekelijke vormen aanneemt. Al in 1678 schrijft de Zwitserse arts Johann Höfer over een onderzoek bij zieke soldaten. De symptomen die hij aantreft: algehele droefheid, denken aan huis, een snelle ademhaling. De eetlust is gestoord, net als de slaap. Gevoelens van angst en soms zelfs koorts. Eenmaal thuis blijkt alles over. Na zijn publicatie heet heimwee de ‘Zwitserse ziekte’.
Er is troost voor emigranten. Die blijken namelijk minder last van heimwee te hebben dan gedacht. Heimwee is vooral een probleem voor mensen die minder avontuurlijk zijn ingesteld. Het feit dat iemand zijn vertrouwde plek wil verlaten, is volgens deskundigen een signaal dat hij/zij minder gevoelig is dan anderen.

Met de wekenlange golf Oranje in het vooruitzicht, voorzover de duurbetaalde voetbalmannen het volhouden tegen Frankrijk en Italië, is eens te meer de uitspraak van dichter/schrijver Leo Vroman van toepassing:

Liever heimwee dan Holland...