Jacques Cartier

Columbus ontdekte in 1492 Amerika en werd daarmee zowat de enige ontdekkingsreiziger in ons aller collectieve geheugen. Er schijnen nog wat Britten en Portugezen en een verdwaalde Italiaan over de wereldbol te hebben gezworven, maar Fransen? Nee toch?

Echwel, om een modernisme te gebruiken. Jacques Cartier komt op een gelukkige plek ter wereld, in Saint-Malo aan de noordkust van Bretagne, een jaar voordat Columbus zijn kunstje doet. Met de zee voor de deur kan het niet uitblijven, dus Jacques wordt succesvol schipper. Zijn naam reikt zelfs tot het Franse hof en koning François I geeft hem opdracht een noordelijke route naar China te vinden. Op 20 april 1534 zeilt Cartier met twee kleine schepen de haven van zijn geboortestad uit en een paar maanden later neemt hij, in naam van zijn koning, bezit van de Baai van Gaspé in wat nu Canada heet.

De locale Mi'kmaq indianen krijgt hij rustig door een kanon als afschrikking af te vuren. Na een veilige terugkeer gaat hij ruim een jaar later terug voor een tweede expeditie. De monding van de Saint Laurent rivier wordt ontdekt en stroomopwaarts laat hij nederzettingen achter die later zouden uitgroeien tot de wereldsteden Quebec en Montreal. Op een derde tocht laat het geluk hem in de steek. De verzamelde stenen, meegenomen als buit vol goud en ander edelmetaal, blijken in Frankrijk waardeloos. Zijn medereiziger Jean-François de Roberval is achtergebleven en gaat de geschiedenis in als de stichter van de kolonie Canada.

Hoe het Jacques Cartier verder vergaat blijft schimmig. Alleen zijn sterfdatum, gisteren 452 jaar geleden, staat in de boeken. Maar zonder hem zou Canada nu geen 16 miljoen Frans sprekende inwoners hebben. Plus een postzegel met zijn portret.