Franse bezetting

De bezetting, dat is 40-45. Lou de Jong heeft ’t erin geramd. 29 delen volgeschreven en in dicteertempo op tv voorgelezen. Een Franse bezetting? Hoezo?

Dus even terug, naar 1792, Bastille en révolution. De geest van vrijheid, gelijkheid en broederschap slaat over naar ontevreden progressieve burgers in Nederland. Anti-Oranje, nadat stadhouder Willem V het land zo’n beetje verkocht heeft aan de Engelsen. Patriotten noemen ze zichzelf en ze hebben al lekker wat onrust gestookt. Een aantal wijkt uit naar Frankrijk en vormt een Bataafs legioen.

In 1793 wordt het land als bijwagen van Londen meegesleurd in een oorlog met Frankrijk. In de winter van 1795 vallen steden in Brabant in Franse handen. De troepen, waarvan het Bataafs legioen deel uitmaakt, trekken in januari noordwaarts. Generaal Pichegru vindt de grote rivieren bevroren en op 20 januari trekt hij Amsterdam binnen (boven).

Zonder veel slag of stoot heeft Nederland een Franse bezetting. Oranje neemt de wijk naar Engeland. De Bataafse Republiek wordt ingesteld onder Franse wetgeving. Een vazalstaat, met Patriotten op de regeringsbanken. Ze mogen het land een tijdje zelf besturen, maar zitten elkaar voortdurend in de haren. De ene helft wil decentraal bestuur, de rest alle macht in Den Haag. De bonje is soms heftig. Het leidt tot twee echte staatsgrepen, de laatste gesteund door een Franse legerchef.
In 1806 is Napoléon Bonaparte, die zichzelf al eerder tot keizer heeft benoemd, het spuugzat. Hij stuurt raadspensionaris Schimmelpenninck de laan uit en neemt Nederland op in zijn familie-BV. Broertje Louis Napoléon wordt koning, verhuist regelmatig van het ene paleis naar het andere landhuis, reist het land rond en neemt spraaklessen. Niet zonder succes, want in Deventer stelt hij zich voor als Konijn van Olland...

Epouse Hortense de Beauharnais (rechts) vrolijkt intussen haar verblijf in het kille Holland op met een aantal minnaars. Gevolg een scheiding en retour à Paris.

Grote broer in Parijs vindt dat Louis zich niet gedraagt als zetbaas en teveel Nederlandse belangen dient. Hij weigert bijvoorbeeld de dienstplicht in te voeren om de legers van Napoleon te vullen. Op 9 juli 1810 wordt het Koninkrijk door Frankrijk geannexeerd en Louis naar huis gestuurd.
De bezetting is compleet, gouverneur-generaal Charles Lebrun is de baas en verhuist z’n spullen naar het ‘keizerlijk’ Paleis op de Dam. Een Fransman chef van politie, de dienstplicht ingevoerd en duizenden jongens vertrekken naar de slagvelden van Europa. Verzet wordt bestraft met de doodstraf. Er verschijnt maar één krant, officiële berichten in Frans en Nederlands. Boeken en toneelstukken worden gecensureerd. In oktober 1811 komt Napoleon nog even in Amsterdam kijken en ziet dat de onderdrukking werkt.

De Franse bezetting eindigt met de val van Napoleon in 1813. Op 30 november landt Willem I van Oranje vanuit Engeland in Scheveningen en roept een paar dagen later het Koninkrijk der Nederlanden uit.
De zoon van de overleden stadhouder heeft Oranje weer boven...