Pandemie

Globalisering leidt ook tot nieuwe woorden. Vroeger schrok je wanneer er sprake was van een epidemie. Kwam meestal voor binnen de landsgrenzen en daar raakte je tamelijk onrustig van. Tegenwoordig worden we om de paar jaar overvallen door wat nu heet een pandemie. Soms uit China of omstreken, dan weer van vogels van ver weg, nu door Mexicaanse varkentjes. De onrust speelt zich nu vooral af het het medialandschap, terwijl om je heen iedereen gewoon z'n gangetje gaat. Hoewel, Frankrijk heeft nu ook het eerste 'geval' en telt dus weer mee.

Een kleine eeuw geleden werd serieus geruzied tussen Frankrijk en Spanje over de herkomst van misschien wel de eerste wereldwijde griepgolf, ontstaan in het laatste jaar van Wereldoorlog Eén. Het Madrileense persbureau Agencia Fabra maakte er het eerst melding van en via Zwitserse autoriteiten raakte de griepgolf bekend als Spanische Krankheit. Het bureau kon dat doen, omdat in alle oorlogvoerende landen strenge censuur bestond en Spanje zelf neutraal was. Maar omdat de eerste ziekteverschijnselen leken te komen uit de Franse loopgraven aan het westelijk front, probeerden de Spanjaarden nadrukkelijk de epidemie onder Franse vlag te schuiven.

Later onderzoek wees uit dat het Amerikaanse Fort Funston in Kansas de echte bron was. Een militair opleidingskamp, waaruit soldaten werden verscheept naar de strijd in Europa. Vanuit de loopgraven verspreidde het virus (voor de liefhebbers H1N1) zich snel, ook naar de Duitse troepen. Volgens officiële cijfers zijn meer dan 57.000 Amerikaanse soldaten aan de ziekte overleden, alleen in de VS zelf al 30.000 man tijdens hun opleiding. Aan het Franse front zelf sneuvelden ruim 50.000 Amerikanen. Het merendeel van de soldaten is dus niet in de loopgraven, maar in bed gestorven.
Toen de oorlog in november 1918 voorbij was, namen terugkerende troepen de ziekte mee naar hun thuislanden. Resultaat: naar schatting 50 miljoen doden, het grootste deel in Rusland en India. In Frankrijk zelf stierven 200.000 mensen.

Tip: de Spaanse koning Alfonso werd ook ziek en dronk een fles Bacardi-rum leeg. De volgende dag was de koorts weg.