Chassé-croisé

Geen aanbieding van jachtschotel in blik. Hoewel de vergelijking met de werkelijke betekenis niet ver weg is. Het is een weekend vol gestoorde jachtige types uit heel Europa. In hun privé-blik massaal in de greep van een wezenloze oerdrift om allemaal tegelijk het asfalt op te zoeken. Zoals mierennnesten die rond deze tijd hun gevleugelde exemplaren collectief buiten de deur zetten.

Vanaf morgen gaat de eerste ploeg doodvermoeid weer op huis aan, terwijl de meeste Fransen nu pas aanschuiven in hun rij naar het zuiden. De meute kruist elkaar, alles en iedereen gepropt in twee etmalen. Rode vrijdag, zwarte zaterdag en zondag die oranje belooft. Jarenlang is getracht de stroom over de week te spreiden, maar vergeefs. Als lemmingen in blik storten de hordes zich in de file, slechts af en toe gestopt door péage of station service.


Op campings en andere bestemmingen gedragen de meesten zich overigens hetzelfde als deze aardige knaagdieren. Consumeren en copuleren, tot het weer tijd is voor de bouchon...

Vakantie

Niet vergeten...

Chronisch hyperactief

Dat is de diagnose van het Franse journaille na de ongesteldheid van hun president. Sarkozy is gisteren 'flauw gevallen' tijdens zijn dagelijkse rondje. In het park van Versailles, vlakbij zijn zwaar bewaakte residentie La Lanterne. Hij is niet buiten bewustzijn geweest, stelde zijn woordvoerder het volk gerust. Een nachtje in een militair hospitaal en alles was weer OK. Met Carla nu twee nachten op een geheime plek (als dat maar goed gaat...) en woensdag weer aan 't werk.

Sarkozy riep tijdens zijn verkiezingscampagne dat de gezondheid van de president transparant moet zijn. Toch werd in oktober 2007 het weghalen van een abces in zijn keel pas een paar maanden later bekend, notabene in een boek over l'ex première dame Cecilia. Gisteren was geheimhouden wat lastiger. Er waren getuigen in het park en een helicopter voerde de jogger opzichtig naar betere oorden. Overigens pas na een uur.

Dat president Georges Pompidou in april 1974 overleed aan een zeldzame vorm van beenmergkanker, werd pas acht jaar later onthuld door zijn weduwe. Opvolgers Valéry Giscard d'Estaing (1974) en François Mitterrand (1981) beloofden dat na hun verkiezing alles helder zou zijn. Van die goede voornemens kwam niets terecht. De eerste heeft nooit iets gemeld over puistjes of ander ongemak. Over Mitterand gingen al direct geruchten dat hij iets onder de leden had, maar zijn prostaatkanker haalde de krant pas nà de operatie in 1992. Negen dagen na zijn dood in 1996 onthulde lijfarts Claude Gubler dat Mitterand inderdaad al in de herfst van 1981 problemen had met de plasser.

Dus beloofde ook Jacques Chirac in 1995 (62 jaar oud) dat iedereen zou horen hoe 't met zijn gestel stond. Er kwam echter na zijn verkiezing nooit meer bericht. Vragen werden afgedaan 'au nom du principe du respect de la vie privée'. Geruchten over verregaande doofheid werden in 2003 ontkend.

Ook generaal De Gaulle hield zijn medisch dossier achter slot en grendel, al kon hij het snijden van zijn prostaat in 1964 niet geheim houden. Zijn verblijf in het Parijse ziekenhuis Cochin werd zelfs wereldnieuws. Hij weigerde voor de duur van de narcose de macht over te dragen aan de premier of de senaatvoorzitter. De generaal, altijd al voorstander van een monarchie, benoemde zoon admiraal Philippe de Gaulle tot kroonprins en gaf hem het koffertje met de sleutels van Frankrijk.

Raak

Het seizoen is weer begonnen. Dit weekeinde was het raak in de buitenwijken van Marseille, op Corsica en zelfs de Tour de France werd even ontregeld.


De verwachtingen zijn niet geweldig. Droog en temperaturen boven 35°. Gelukkig blijft de mistral voorlopig achter de horizon. Zonder is 't al erg zat.


Vluchten met de auto kan ook niet meer...

Fors geschapen

De natuur in de Gard is niet te vergelijken met die in de kop van Overijssel, om maar wat noemen. Meest opvallend in deze zomermaanden is de luidruchtige cigale, voor de liefhebbers de Lyristes plebejus. Een fors geschapen insect van een halve vinger groot met een doeltreffende schutkleur wanneer een boomstam/tak als onderkomen dient. En daar zitten ze vaak urenlang. Voornaamste functie: zich voortplanten. Zo rond de 25 graden worden ze actief. Dat wil zeggen, het mannetje. Die maakt een hels kabaal om een partner te vinden voor een stevig nummer. In het begin klinkt dat romantisch mediterraan, na een paar uur zoek je vertwijfeld naar een knop om ze uit te zetten. Nu ook de nachten warmer zijn, gaat het af en toe zelfs door tot de zon al onder is. Er rest niets anders dan oordoppen, want napalm schijnt ecologisch niet zo populair te zijn.

Veel aardiger zijn de hagedissen die zich in vele varianten komen melden. Het is nu tijd voor nageslacht. De hele kleintjes willen zich nog wel eens vergissen en dat kan dramatisch uitpakken. In plaats van te drinken uit het schaaltje van kat Minou, zien ze het zwembad aan voor een welkome verfrissing. Maar zonder cursus trapje klimmen belanden ze dankzij de pomp in de skimmer. Daar hebben we maar een zakje in gehangen en redden zo elke dag de soort voor totaal uitsterven, althans op ons erf.

In het frans heet de meest voorkomende lézard des murailles, de ordinaire muurhagedis. Je komt ze tegen van Bretagne tot de Jura en overal ten zuiden daarvan. Maar sinds de klimaatverandering zouden ze zijn opgerukt tot ver benoorden Parijs. Het is sterk kalmerend om een tijdje te kijken hoe ze eindeloos kunnen genieten van een zonnig plekje op een muurtje, niet ver van een schuilplaats wanneer je te dichtbij komt. Zo'n 15 cm lang, waarvan de helft voor de staart is ingeruimd. De belangrijkste vijand is niet slang of buizerd, maar de kat. In noodgevallen kunnen ze die staart afstaan om nog een tijdje langer te genieten van zon en kleine insecten. Minou levert het aanhangsel keurig af aan de voordeur.

Ook fors geschapen en zo groen als de Hulk is de lézard vert die onlangs ook zwemles nam. Wordt wel 45 cm lang, is gek op de afgevallen pruimen, maar versmaadt ook een jong vogeltje of klein knaagdier niet.
Wat je noemt een gourmand.

Verschil

Sarkozy is fervent liefhebber van La Grande Boucle, koosnaam van de Ronde van Frankrijk. De jongensdroom om ooit als eerste de Champs Elysées op te rijden is opgegeven. Als alternatief gewoon het Elysée zelf betrokken met zijn eigen rondemiss.
Maar de wielerbacil laat hem niet met rust. Vandaag dook hij in de menigte die het parcours van de zware Alpenetappe omzoomde. Tussen de Col de Romme en de finish in Le Grand-Bornand liet hij zich uitgebreid toejuichen. Goed herkenbaar als één der weinigen zonder verplichte helm. Franse vreugde was er helaas niet bij. Het waren Luxemburgers die de show stalen, met een Amerikaanse veteraan in het bijprogramma. De donkere figuur naast Tourdirecteur Christian Prudhomme zie je overigens morgen wel in de kranten terug. Waar Sarko ook was vandaag, zijn veiligheidsmannetje keek boos in alle camera's.


Tijdens de Vijfde Republiek in 1960 hoefde de president niet naar de Tour. De Ronde kwam naar Charles de Gaulle toe. In zijn woonplaats Colombey-Les-Deux-Eglises, op weg in de voorlaatste rit van Besançon naar Troyes, hield het peloton halt en renners namen beleefd het petje af. De legendarische Tourbaas Jacques Goddet sprak eerbiedig: "Monsieur le président, le Tour a tenu à s'arrêter pour vous saluer". De generaal schudde nog wel de Italiaanse geletruidrager Gastone Nencini en diens Franse rivaal Henri Anglade de hand, maar stuurde de karavaan snel door met de historische woorden "Monsieur le directeur, il ne fallait pas. Bonne route messieurs ".

Fête votive

Sommige begrippen in het Frans zijn alleen te verklaren na enig spitwerk in oude geschriften. Neem het jaarlijkse zomerfeest dat hier in de Gard vanaf half juli in vrijwel alle dorpen wordt opgetuigd. Vast onderdeel, behalve uiteraard een gezamenlijke maaltijd en heel veel alcoholica, is de abrivado.

Stieren worden losgelaten in de straten, begeleid door gardians op prachtige schimmels uit de Camargue. Deze ‘cowboys’ (ook vrouwen!) werken op manades waar de stieren worden gefokt. De plaatselijke jongelingen proberen een stier tussen de paarden uit te trekken. Niet altijd ongevaarlijk en dus doe je dat vooral voor de meiden langs de kant. Bij succes ben je het hele lange weekend, vaak van donderdag tot maandagavond, de held van het dorp.
De meeste ongelukken gebeuren overigens met toeristen die een spannend plaatje willen schieten van 200 kilo rund op topsnelheid.

Zo’n feest heet een fête votive. Daar zit iets in van vote, een stem die bij verkiezingen wordt uitgebracht. Franse buren melden dan ook desgevraagd dat het te maken heeft met de gemeente, de burgemeester, raadsleden of verkiezingen. Want de de gemeente betaalt toch alles, nietwaar?

De herkomst is echter een gans andere en komt van het Latijnse votum: een plechtige gelofte afgelegd aan de goden voor het vervullen van een wens. Doorgaans feestelijk opgeluisterd, zie daar de link met vandaag. In oud-provencaals stond het woord vot voor een hemelse gelofte om een goede daad te doen. In de 16e eeuw vinden we vote terug als een wens of gebed, in de Languedoc kende men de vorm voto.
Sinds 1876 komt fête votive voor in officiële geschriften als viering van de naamdag van een patroonheilige, de saint van de plaatselijke katholieke parochie. Dat vrijwel niemand dat nog weet lijkt in een protestantse omgeving als de Gard redelijk verklaarbaar.

Overigens is het verschil tussen een gelofte aan de hemel en een belofte aan de kiezers niet zo groot. In beide gevallen bestaat gerede twijfel aan het resultaat.

Bonne fête!!

...merci au Manade des Oliviers

Rencontres d'Arles

Arles is deze zomer voor de veertigste keer dé plek voor ieder die fotografie meer vindt dan een kiekje van de kleine of een rits vakantiefoto's die ook dit jaar weer in de la belanden.

Les Rencontres d'Arles Photographie, een jaarlijks terugkerend festival, ditmaal tot 13 september met ruim 60 exposities, evenementen en workshops. Je kunt terecht op een tiental locaties in het centrum van de oude Romeinse stad aan de Rhône.
Alle info is hier op een internetsite. Of ga in de stad zelf naar het Espace Van Gogh op de Place de la République of het Parc des Ateliers (met parking voor € 4 per dag) aan de Avenue Victor Hugo.

Centraal thema dit jaar uiteraard hoogtepunten uit de afgelopen 40 jaar, waarvan hieronder enkele voorbeelden.

Raed Bawayah (Palestina)

Adrien Missika (Frankrijk)

Laurent Millet (Frankrijk)

Evian

Frankrijk is gek op watertjes in een fles. Terwijl in het hele land drinkwater gewoon uit de kraan komt, zijn de flessen niet aan te slepen. Elk jaar weer nieuwe merken in de schappen en de Tour de France krijgt jaarlijks één van die waterboeren zo gek de karavaan gratis te bevochtigen. Dit jaar mag Vittel drie weken lang voor een boel euro's de naam van het bronwatertje uit de Vogezen rondroepen. De burgemeester van het plaatsje trok de beurs en zag in ruil de etappe van vandaag voor zijn deur eindigen.

Grootste tegenstrever is Evian aan de zuidoever van het Meer van Genève. Door slimme marketing al jarenlang met een imago van chique en exquise. Knap, want bij een beetje blindproeverij ga je als waterkenner natuurlijk flink voor schut. Evian, ook al eens hofleverancier van de Tour, heeft dit jaar de baby ontdekt. Een massieve campagne moet aanstaande en net bevallen moeders overtuigen dat het leven van hun boreling slechts voortgang heeft met een dagelijkse slobber uit de poel van monsieur Cachat.

Hij liet namelijk in 1789 een aanpalende markies van een bron op zijn land drinken. Waarschijnlijk in de hoop de adel een loer te draaien, het was tenslotte revolutie dus je draagt je steentje bij. Edoch, mijnheer de markies bleek op slag verlost van malheur in nier en lever. Vanaf dat moment stond Evian op de kaart, werd Cachat schatrijk, hebben miljoenen hun open wonden in het plasje zitten soppen, stroomt vijf tot zes miljoen liter mineraalwater per dag in de PET-fles en is de Evian-brumatiseur (peperduur verstuivertje 'voor hydratatie van de opperhuid') het laatste hebbedingetje.

Dat hun platte water fantastische baby's oplevert bewijst de laatste pub van de Danone-reus.
Kijk en geniet van Les bébés Evian! En vergeet niet het geluid op te draaien...

Fête nationale

13/14 juli 2009

ieder viert 't op eigen wijze

Grandes dames

Er is misschien geen andere Franse koning die zo tot de verbeelding spreekt als Henri IV. Vooral bekend geworden omdat hij op een achternamiddag besloot katholiek te worden om zo de Franse kroon op de kruin te kunnen zetten. Minstens zo boeiend echter waren moeder Jeanne d'Albret en grootmoeder Marguerite de Navarre.

Moeder Jeanne, koningin van Navarre, moet een harde vrouw zijn geweest. Van haar werd beweerd dat zij "niets vrouwelijks bezat, behalve haar geslacht". Hoewel zwanger, vergezelde ze echtgenoot Antoine de Bourbon op een veldtocht in het verre Picardië. Om te bevallen keerde zij in 19 dagen per koets terug naar het koninklijk slot in Pau, aan de voet van de Pyreneeën. Hartje winter 1553. De overlevering wil dat zij Henri op een ijskoude nacht ter wereld bracht, luid zingend en met de vensters van de kraamkamer wijd open. Heel Pau moet het gehoord hebben.

Jeanne werd in 1556 protestant onder invloed van moeder Marguerite de Navarre, zuster van de Franse koning François I. Een totaal andere vrouw, “corps féminin, coeur d’homme et tête d’ange”. Bleef weliswaar zelf katholiek, maar dweepte met het calvinisme en gaf de verbannen Jean Calvin zelfs tijdelijk onderdak. Aan het Franse hof had Marguerite veel invloed, was zeer belezen en sprak op 13-jarige leeftijd behalve Frans ook Spaans, Italiaans en Latijn. Door haar passie voor letterkunde (schrijver Rabelais en dichter Marot waren kind aan huis) heeft zij een grote rol gespeeld bij de ontwikkeling van de Franse renaissance.

Henri's grootmoeder stierf in 1549 in haar kasteel Odos bij Tarbes, 57 jaar oud, geroemd en bewonderd. Moeder Jeanne verging het minder. Op 44-jarige leeftijd aan het Franse hof geveld door tbc, al zijn de geruchten over moord door radicale katholieken nooit verstomd. Dat zou dan gebeurd zijn door haar Italiaanse parfumeur, die haar in 1572 vergiftigde handschoenen had geschonken.
Terecht een dood met een luchtje...

Top

Mannen ....

Joujoux

180 renners met hun 280 begeleiders, 1200 mensen van de organisatie, 2000 journalisten en dan nog de jongens en meisjes die de joujoux uit de reclamecaravaan verdelen over 3500 kilometer.
Honderdduizenden langs de kant en hoe gekker hoe mooier. Ondanks de terugkerende negatieve berichten uit het wielermilieu leeft de Tour alsof 't er allemaal niet toe doet.
Een volle dag langs de kant, koelbox vol en worsten op het vuur, gesponsorde hoofddeksels en de naam van de favoriet op het asfalt gekalkt.
In nog geen twee minuten is alles voorbij. Tot volgend jaar. Mooi man...

Tempeliers

Tempeliers. Een naam met veel geheimzinnigheid omgeven. Hugues de Payens, edelman uit Champagne, richt in 1118 een geestelijke ridderorde op om pelgrims op weg naar het Heilige Land te beschermen. Dat gebeurt tijdens de eerste kruistocht en het hoofdkwartier wordt ingericht op de Tempelberg in Jeruzalem. Het clubje ridders-monniken heet Ordre des Pauvres Chevaliers du Christ et du Temple de Salomon. In de wandeling Ordre du Temple en in toenmalig Nederlands kortweg Tempelieren.

Al snel doen mistige verhalen de ronde. Hugues zou rondlopen met mystieke ideeën, de ridders zouden homosexueel zijn en er is een grote schat gevonden in kelders onder de tempel. Nog steeds zou die schat in Frankrijk aanwezig zijn, maar er is nooit een sou gevonden. Zeker is dat de Orde der Tempeliers snel groeit en tot oktober 1307 erg veel macht heeft. In die maand, op vrijdag de dertiende (oorsprong van deze onheilsdag) worden alle tempeliers in Frankrijk op bevel van koning Philippe Le Bel opgepakt, zogenaamd wegens ketterij. Ook in andere landen wordt de Orde opgerold en uiteindelijk in 1312 ontbonden. De echte aanleiding is een ordinaire machtsstrijd tussen de grootmeester van de Orde en de koning, die zelfs twee pausen laat vermoorden om zijn actie door Rome gedekt te krijgen.

Het mysterie blijft echter boeien. Zo zou de Orde in het geheim nog eeuwen hebben voortbestaan. De vrijmetselarij zou bindingen hebben en er zouden in de vorige eeuw nog grootmeesters zijn benoemd. Zelfs de succesroman
Da Vinci Code spint garen bij het onderwerp.

In heel Europa vinden we sporen van de Orde terug, ook in Frankrijk, bakermat van de kruistochten. Niet ver van de Gard, in het aangrenzende Aveyron is bijvoorbeeld een Route des Templiers. Die voert de moderne 110-pk pelgrim door een prachtig landschap langs een aantal commanderies ten zuiden van Millau. Versterkte kastelen of kloosters, waar ridders en geestelijken verbleven en recruten voor de tocht naar Jeruzalem werden getraind. Later werden ook hospitalen ingericht voor gewonden en gestoorden die terugkeerden.

Eén van die commanderies, in Sainte-Eulalie-de-Cernon, is erg gaaf uit de strijd gekomen en kan worden bezichtigd. Inclusief het poephokje van de plaatselijke baas in de 12e eeuw, de commandeur. Met authentieke graffiti, moeten we geloven.
Ook het dorp zelf is zeer de moeite waard. Een prachtig voorbeeld van een middeleeuws versterkt dorp, een village perché. De commanderie zie je bovenaan het plaatje, samen met bijbehorende kerk en een binnenplaats voor de groentetuin.

Tour

Leonardo Da Vinci heeft zo ongeveer alles uitgevonden, dus ook de fiets. Zijn ontwerp is echter nooit verder gekomen dan een schets in zijn ontelbare aantekeningen. Daarom riepen de Fransen jarenlang dat een zekere graaf van Sivrac eind 18e eeuw, midden in de Revolutie, een célérifère had gebouwd. Een houten paard met twee vaste wielen, een loopfiets dus. In oude geschiedenisboekjes zie je nog plaatjes van deze oerfiets. Maar helaas, nader onderzoek wees uit dat het ding nooit bestaan heeft. Wellicht had Sivrac zijn revolutionaire idee bedacht om zijn nobele hachje te redden.

In de boekjes is de graaf inmiddels ingeruild voor een Duitse baron. Op 12 juli 1817 reed Karl Freiherr von Drais von Sauerbrun op zijn houten loopfiets 14,4 km in één uur. Hij schuurde en schaafde nog een tijdje door en een jaar later werd zijn Laufmachine op een salon in Parijs als draisienne ten doop gehouden. Maar in de tekst van het patent heette het tuig vélocipède (lopen met hoge snelheid).

Het duurde tot 1839 voordat smid Kirkpatrick MacMillan uit het Schotse Keir de pedalen introduceerde. Die bewoog je voor- en achteruit en met stangen werd de beweging overgebracht op het grotere achterwiel. Zo haalde je, met de voeten van de grond, een veel hogere snelheid.

Gelukkig waren het de Parijzenaars Pierre en Ernest Michaux die de Franse eer redden. Zij onwikkelden in 1861 de ronddraaiende pedalen aan het voorwiel. Tien jaar later bedacht de Brit James Starley dat pedalen aan een veel groter voorwiel nog sneller ging. Maar op- en af stijgen met een wiel van 3 meter werd een hele kunst. Eenmaal in beweging ging het gevaarlijk hard en moest vaak een ruiter vooruit om de weg vrij te maken.

Echte vooruitgang kwam van de Brit H.J. Lawson die de eerste ketting op zijn vélo monteerde. John Kemp Starley, neef van James, geldt echter als dé man van de moderne fiets. Zijn Rover Safety Bicycle uit 1884 staat zelfs model voor de peperdure karretjes in de Tour de France. Natuurlijk vonden de broertjes Michelin de afneembare band uit en is dérailleur niet voor niets een Frans woord, maar het echte werk aan de fiets-metamorfose gebeurde aan de andere kant van het Kanaal.

Desondanks is de Tour de France nog immer de belangrijkste wielerkoers, hoewel sinds mensenheugenis geen Fransman meer als eerste in Parijs arriveert. De Parijse correspondent van een Amerikaanse krant meldde deze week: "Parmi les certitudes de la vie, comme la mort ou les impôts, il y a celle-ci : aucun Français ne figurera sur le podium du Tour de France ou à proximité cette année".

*Met dank aan Musée du vélo moto, Château de Bosc aan de RN 100, 30390 Domazan

Zout

De ondergrondse zoutmijn van Salins-les-Bains in de Jura is de enige Franse aanwinst op de nieuwste UNESCO werelderfgoedlijst. In de 18e eeuw kreeg het zout dat hier naar boven werd gehaald het etiket l'or blanc, vooral omdat het uitstekend geschikt was om levensmiddelen langer te bewaren. Na 12 eeuwen productie werd in 1962 de toen onrendabele mijn gesloten. UNESCO heeft de locatie vooral gewaardeerd vanwege de prachtige onderaardse gewelven uit de 13e eeuw en een 19e eeuws hydraulisch pompsysteem dat nog steeds werkt.

Sinds dit voorjaar is er ook een museum en voor 5 euro mag je mee naar beneden. Daar is 't altijd 12 graden, best lekker voor een half uurtje tijdens onze canicule (morgen 36°...)

Zon

De woestijnen van onze aardkloot ontvangen in 6 uur meer energie dan de hele mensheid in één jaar verbruikt. Zonde van de zon dus. Dachten ook de wizkids van de Fondation Désertec. Een clubje vooruitdenkers dat op een servetje uitrekende hoe je dat gigantische overschot aan energie zou kunnen gebruiken.

De uitkomst is verbijsterend en inspirerend tegelijk. Door slechts 0,003% van het totale oppervlak aan woestijn vol te plempen met zonnepanelen voorzie je de hele wereldbevolking van elektriciteit. Schoon, geen uitstoot van CO2 en nul afval waarmee je anders duizenden jaren je nazaten opzadelt. Omgerekend komt het neer op een woestijntje van 300 bij 400 kilometer, pakweg dus 120.000 km2. Oftewel 20 vierkante meter per warm lijf. Dan houden we nog een kleine 40 miljoen km2 over voor natuurliefhebbers die met motor of truck af en toe door het zand willen raggen. Mooi toch?

Er schijnen nog wat kleine probleempjes te zijn. Hoe krijg je bijvoorbeeld de kilowatjes uit het zand in je werelwijde stopcontact en waar komen de ongeveer 400 miljard eurootjes vandaan die nodig zijn om alvast het eerste stukje Sahara vol te zetten? En wat denken de mensen ervan die al eeuwenlang de woestijn ondanks alles als hun thuis ervaren? Wie gaat er aan die megaprojecten allemaal een vette boterham verdienen? Betaalt het arme zuiden de rekening en blijft de strijkstok voorbehouden aan het rijke noorden?

Maar grote ideeën passen niet bij kleindenkers. Dus zijn de pakkenmannen van banken, elektronicagiganten en internationale adviesbureaus fluks aangeschoven en worden de eerste subsidiestromen al geconsumeerd. De toekomst in handen van de markt.


Juist in de woestijn vinden we voorbeelden van zelfoverschatting. Rust onder de pyramiden niet een beschaving die in grootsheid ten onder ging...