31 maart 2008

Bande dessinée 3

De Parijse veilingmeester van Artcurial had het topstuk in de catalogus van stripboeken en originele tekeningen ingeschat op
€ 280.000. Heel veel geld voor een gouache van de cover van Kuifje in Amerika van de Belg Hergé. Afgelopen zaterdag werd de veiling gehouden, in het chique Hôtel Dassault aan de Champs Elysées. Bijna 700 verschillende stukken kwamen onder de hamer en de spanning werd aardig opgevoerd, want Kuifje zat ergens midden in het veld. Eerst werden de liefhebbers nog verrast met weer een paar klappers voor de befaamde Bosnisch/Tsjechische tekenaar Enki Bilal, die veel geld mocht ophalen voor een tiental stukken. Tot dan was hij recordhouder met € 177.000 voor één tekening (Bande dessinée 2 ). Ditmaal verwisselde zijn cover van La Foire aux Immortels van eigenaar voor € 86.639.

Maar een paar hamerklappen later was het eigen record bijna gebroken met een collage van tekeningen uit La Tétralogie du monstre, opbrengst € 174.481


Het bieden op Tintin, zoals de heldhaftige jonge journalist in Frankrijk heet, hield uiteindelijk op bij het nieuwe onwaarschijnlijke recordbedrag van € 650.000. Inclusief kosten plus provisie van het veilinghuis moest de nieuwe (onbekende) eigenaar een cheque tekenen van € 764.200. Snel verdiend voor de man met de hamer. Die zich overigens beklaagde over het geringe aanbod van origineel werk, terwijl de vraag enorm groeit. Naar verwachting zal een volgende keer het miljoen wel overschreden worden. Kijk dus nog eens op zolder, voor een oud exemplaar vang je gauw een paar honderdjes. Misschien zit er wel een Bilal bij, of liever nog een oud Kuifje.

Boeiend detail: Nederlandse media papegaaide elkaar driftig na door het nieuws te voorzien van de foute illustratie. Met tekst uit het ANP-bericht Kuifje is vastgebonden aan een paal, zijn hond Bobbie staat achter hem. Even kijken in de catalogus op nummer 376 en het plaatje was net als hieronder het juiste geweest. Waarschijnlijk een weekendkracht op de redactie...

Lot 376

HERGE TINTIN ET MILOU


Encre de Chine et gouaches de couleurs réalisée en 1932 pour la couverture de l’album Tintin en Amérique...

Estimation: 280000 €

Labels: , , ,

30 maart 2008

Picasso

Hoewel 100% Spanjaard, zowel van geboorte als in zijn paspoort, wordt Picasso eigenlijk vooral als beroemde Fransman gezien. En niet geheel ten onrechte, want het overgrote deel van zijn leven en vrijwel zijn hele creatieve productie heeft zich in Frankrijk afgespeeld.
Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Clito Ruiz Picasso is geboren in Malaga (Andalucia). De naam Ruiz is van vader en Picasso de familienaam van mama, zoals iedereen in Spanje altijd twee achternamen heeft. De rest op zijn geboortekaartje is voor allerlei heiligen en overige familieleden.
In 1900, 19 jaar oud, maakt de net afgestudeerde kunststudent zijn eerste reis naar Parijs. Hij ontmoet er journalist en dichter Max Jacob, die hem helpt met de Franse taal. De twee arme sloebers delen een kamer, Max werkt overdag en slaapt 's nachts en Pablo doet het andersom. Veel van zijn eerste werk (niet dit zelfportret 1901) moet de volgende dag al verbrand worden om de kamer warm te houden.

In de volgende jaren is hij wel af en toe even in Barcelona, maar Parijs wordt zijn vaste basis. Onder zijn vrienden telt hij ook dichter Guillaume Apollinaire, die na de beruchte diefstal in 1911 van de Mona Lisa uit het Louvre de politie suggereert dat het doek misschien te vinden is bij Pablo. Het kost hem nog een paar dagen cel voordat zijn onschuld helder is.
Picasso leeft in Parijs samen met vriendinnen die hij veelvuldig in zijn schilderijen verwerkt en trouwt in 1918 de beroemde Russische ballerina Olga Khokhlova. Via haar belandt hij in de rijke jet-set van de Parijse twintiger jaren en succes plus bijbehorende geldstroom is verzekerd.
Elf jaar later begint hij een relatie met zijn 17-jarige model Marie-Thérèse Walter, verlaat Olga maar wil niet scheiden van haar omdat hij zijn inmiddels aanzienlijke bezit niet wil delen. Wanneer de Russische 26 jaar later overlijdt komt pas een einde aan het bizarre huwelijk.
Maar ook Marie-Thérèse, inspiratie voor Le peintre et son model, zal geen blijvertje blijken.

Als de nazi's in 1940 in Parijs de lakens gaan uitdelen, wordt het werk van Picasso bestempeld als entarte Kunst en de kunstenaar komt ruim vier jaar vrijwel zijn atelier niet uit. Wanneer hij spullen nodig heeft om een bronzen sculptuur te maken, worden die door het linkse Franse verzet geleverd omdat het Herrenvolk alle brons geroofd heeft. In 1944 wordt hij, wellicht als dank, zelfs lid van de Franse communistische partij. Toch krijgt hij in de oorlog bezoek van de Duitse ambassadeur Otto Abetz. Wanneer die een foto van het beroemde schilderij Guernica ziet, vraagt hij "C'est vous qui avez fait cela ?", waarop Picasso antwoordt : "Non... vous"

Na de oorlog zijn er nog verschillende Franse muzes waarmee hij tijdelijk bed en leven deelt, tot hij in 1961 trouwt met de laatste, Jacqueline Rocque. Ontdekt in een poterie aan de Rivièra waar hij verschillende huizen bezit. Op 8 april 1973 geeft hij in zijn mas Notre Dame de Vie in Mougins een etentje voor vrienden. De 91-jarige nodigt hen uit op hem te drinken: "Buvez à ma santé, vous savez que je bois jamais plus" zijn de laatste woorden van Pablo Ruiz Picasso .

Hij is begraven in het park van zijn eigen Château Vauvenargues in Bouches-du-Rhône. Frankrijk heeft hem musea geschonken in Parijs, Vallauris (waar hij zijn laatste liefde Jacqueline ontmoette) en Antibes.

Veel Franser kan een Spanjaard nauwelijks geleefd hebben.

Labels: , , ,

29 maart 2008

Bois des Moutiers

Omdat het morgen zomertijd is, vandaag alvast een voorschotje voor een bezoek aan Normandië. Om precies te zijn naar de tuinen, zeg maar park, van Bois des Moutiers in Varengeville-sur-Mer, een klein kwartiertje van Dieppe. Een park dat helemaal Engels is, maar gelegen in een prachtig Frans landschap dat vanaf het statige huis adembenemend afdaalt tot aan de zee. Vanaf sommige plekken heb je fantastisch uitzicht op het Kanaal, een paar meter verder waan je je in een Aziatisch bos.
Aan de bouw van het huis is de Engelse architect Edwin Lutyens in 1898 op 29-jarige leeftijd begonnen, geïnspireerd door de spirituele Arts & Crafts beweging van William Morris. Opdrachtgever was de niet onbemiddelde Guillaume Mallet, wiens achterkleinzoon Antoine nu de baas is over het prachtige gebouw en de langzamerhand wereldberoemde en daardoor veelbezochte tuin.

Werkelijk alles in en rond het kasteelachtige pand is destijds speciaal ontworpen en met de hand gemaakt. Elke kamer heeft een tegenhanger in de tuin, waarvoor de legendarische ontwerpster Gertrude Jekyll werd ingehuurd. Samen met architect en eigenaar heeft zij het concept bepaald, waarin tuinen direct bij het huis als een verlenging daarvan fungeren, omringd door muren en op die manier met elkaar in verbinding. Dan loopt het groen over in het 12 ha grote park, waar je eigenlijk het gevoel hebt gewoon in de natuur te wandelen.
De zuurhoudende grond, een uitzondering in dit deel van Normandië, was perfect om bijzondere uitheemse planten en bomen te laten komen. Rhododendrons uit de Himalaya, azalea's uit China, eucryphias uit Chili en de nu indrukwekkend hoge esdoorns uit Japan zijn in opmerkelijk contrast met de lokale plantengroei.

De wandeling door dit park is een voortdurende verbazing over verscheidenheid van begroeiing, opmerkelijke uitzichten en het perfect benutten van aanwezige hoogteverschillen.
Doe het in het voorjaar tot juni, maar ook in de herfst is het een bezoek meer dan waard. Het park is open van 15 maart tot 15 november, ook op zon- en feestdagen, het loket van 10 tot 12 en van 14 tot 18 uur. Je mag binnen voor € 6 (€ 7 in mei en juni) en je kunt voor meer geld ook nog het huis bezichtigen.

Ben je toch in de buurt, neem dan ook een kijkje in hetzelfde dorp bij de tuin van Shamrock, waar achterkleindochter Corinne Mallet de grootste collectie hortensias ter wereld laat zien.
Of je moet er zelf thuis meer dan 1100 hebben...

Labels: , ,

28 maart 2008

Kaasdag

Morgen viert Frankrijk de achtste Jour­née nationale du fromage. Althans dat is de bedoeling van de vele kleine kaasboeren, sinds een aantal jaren verenigd in de zeer bezorgde Association Fromages deTerroirs. Zij vinden dat Frankrijk ten onrechte in Europa en de wereld als hèt kaasland te boek staat, omdat het dan uitsluitend de massaal geproduceerde industriële kazen betreft. En juist niet de bijna 1000 verschillende variëteiten die dag in dag uit door hardwerkende fromagers met verse melk van geit, schaap of koe op ambachtelijke wijze worden gemaakt. Waarvan ze dan zelf ook nog eens kwaliteit en exclusiviteit roemen.

Boerenkazen hebben hebben het moeilijk tegen de massamarketing van de grote concerns. De op smaak gemaakte pâtes industrielles van giganten Bel (Vache qui rit, Kiri, Babybel), Bongrain (Caprice des dieux, Chaumes, St.Moret) of Lactalis (Prési­dent, Lepetit, Société) dringen de terroirs uit de schappen bij de supermarché, toch dé plek waar het populaire avant-dessert het meest wordt gescoord. In 2006 hebben deze reuzen niet minder dan 121 nieuwe smeerkaasjes, verpakte snackblokjes, dobbelsteentjes, mini-Leerdammers, plakjes onduidelijke smeltkaas en andere hapklare verleidertjes uit hun laboratoria getoverd. Smaakt naar kaas, veel light en allemaal natuurlijk goed voor de lijn, nog beter voor hart en bloedvaten en bovenal voor de beurs van de aandeelhouders.

Maar het meest storend vinden de kaasboeren de brutaliteit waarmee op al die fabrieksproducten wordt gesuggereerd dat het echte lait de ferme zou zijn. Of nog erger dat het begrip terroir op nostalgische etiketten met frisse boerenmeisjes wordt misbruikt.
Door de macht van de grootkazers is nu nog slechts 15% van alle Franse kaas van verse melk gemaakt. De laatste jaren zijn tientallen bijzondere producten domweg van de markt verdwenen, waaronder een beroemde als de 400 jaar oude Galette de Monts-d'Or uit de heuvels bij Lyon. Na het overlijden van de eigenaar durfde niemand het bedrijf voort te zetten, ook al door het ondoorzichtige beleid van Brussel waar het om verse melk gaat. Hetzelfde lot bedreigt de bleu van Termignon, het kruidenkaasje uit Tignes en de geweldige Vacherin d'Abondance van de 76-jarige madame Clina Gagneux.


Denk morgen op de nationale kaasdag dus vooral aan de boer of boerin in de buurt. Of loop eens binnen bij een gespecialiseerde fromagerie, waar al het boerenmoois affiné dus volrijp op je ligt te wachten.

Labels: , , ,

27 maart 2008

Geert W

Wat je ook van Fitna en Geert W denkt, het verschijnen van de verblinde weergave van zijn eigen benauwde wereld is tegelijk een overwinning voor de vrijheid van het woord.
Wat dat betreft is de stand Nederland-China 1-0.















Dat Den Haag bij monde van Balkenende slechts meent dit te moeten betreuren is teleurstellend. Hij had zich kunnen spiegelen aan de 18e eeuwse Franse filosoof Voltaire, inspirator van de Verlichting. Deze heeft het misschien niet precies zo gezegd, daarover zijn historici en letterkundigen het nog steeds niet eens. Wel dat hij in een verbeten strijd met een anders denkende het zeker zo heeft bedoeld:

Je ne suis pas d'accord avec ce que vous dites, mais je me battrai jusqu'à la mort pour que vous ayez le droit de le dire.

Ik keur af wat u zegt, maar ik zal er tot mijn dood voor strijden dat u het recht heeft het te zeggen

Labels: , , ,

26 maart 2008

Porte-avions

De trots van de Franse marine heeft 3 miljard euro gekost, meet ruim 40.000 ton, is 261,5 meter lang, 64 breed en 75 hoog en werd in 2001 operationeel nadat er niet minder dan 14 jaar aan was gebouwd (inclusief pauzes om nieuwe budgetten door het parlement te slepen). Het heeft op hoogtijdagen 1950 man (15% vrouw) aan boord en in noodgevallen nog plek voor een paar honderd mariniers voor het harde werk. De nucleaire porte-avions Charles de Gaulle, een product van de marinewerf in Brest, kan indien nodig een jaar op zee blijven als er af en toe maar wat vers voedsel wordt bezorgd.

De vuurdoop kreeg dit bâtiment de guerre ruim twee jaar na de eerste proefvaart in januari 1999. Na oefeningen in juni 2001 in de Méditerranée moesten piloten en bemanning in december aan de bak tijdens de tweede Golfoorlog, toen het vliegdekschip deelnam aan acties in Irak tijdens de operatie Enduring Freedom. Die naar het schijnt nog steeds niet is afgesloten, maar dat terzijde.

In de hangars onder het vliegdek van 12.000 m2 is ruimte voor 40 toestellen: 12 jagers van het type Rafale, 20 Super Etendards, 3 Hawkeye verkennings- en commandovliegtuigen en 5 helicopters. Elke 30 seconden kan zo'n kist met de katapult worden weggeschoten, wanneer nodig 100 keer per dag en dat 7 dagen aaneen. Daarna moet er een gevechtspauze worden ingelast, met name voor het zwakste deel in deze vechtmachine, de mens.

Op dit moment ligt het schip in de marinebasis Toulon voor een twee jaar durende grote beurt, met name aan de kernreactoren. Een verlenging van het vliegdek is voorzien, nieuwe wapensystemen komen aan boord en het hele spul wordt klaar gemaakt voor een nieuwe generatie jagers. In de lente van 2009 moet de zaak gereed zijn en zullen de honderden manschappen weer hun rentree maken.
Een deel van de luchtvloot van de Charles de Gaulle is tijdens de werkzaamheden aan land gestationeerd, maar twee eskaders zijn ondergebracht op het Amerikaanse vliegdekschip Theodore Roosevelt. De verkenningsvliegtuigen doen dienst vanaf Franse bases in het Caraïbisch gebied.

Klik hier voor beelden van een missie bij Afghanistan

Labels: , , ,

25 maart 2008

Madame du Barry

Het is onwaarschijnlijk dat andere vorstelijke mannetjes niet op dezelfde manier hun driftleven buiten de paleisdeur uitleefden, maar zoals dit zich aan het Franse hof vrijwel in alle openbaarheid afspeelde hoor je zelden. Legio zijn de verhalen over geheime afspraakjes, buitenechtelijk bedgenot en de daarmee gepaard gaande stroom van bastaardkinderen. Die overigens geheel volgens eeuwenoude traditie allemaal van titel en bijbehorend inkomen werden voorzien. Niet zelden bereikten ze door de koninklijke kruiwagen ook nog hoge posities.
Goed voorbeeld doet goed navolgen, moeten al die viriele kroondragers hebben gedacht. Want was het niet keizer Charlemagne (in NL beter bekend als Karel de Grote) die behalve tien wettelijke nakomelingen ook nog vijf kinderen verwekte bij goedgekeurde geliefden, plus naar ruwe en niet geheel betrouwbare schatting een twaalftal bij wat je nu een one-night-stand zou noemen. Eén daarvan zou het zelfs tot aartsbisschop van Metz brengen.

Een veel besproken en verfilmde bijslaap was Madame du Barry, maîtresse van Louis XV en als Marie-Jeanne Becu afkomstig uit Vaucouleurs. Voorzien van de juiste rondingen op de juiste plaats trok ze naar Parijs, waar ze door chevalier Jean du Barry uit een bordeel werd geplukt. Hij liet haar in een goktent werken en daar werd ze opgemerkt door kamerknecht Lebel van Louis XV, die als 'hofleverancier' voor zijn baas her en der verse waar oppikte.
De oude koning benoemde haar officieel tot zijn zoveelste maîtresse, liet haar trouwen met Guillaume du Barry (broer van haar ontdekker) zodat ze de titel comtesse kreeg en liet voor haar het luxe paviljoen van Louvecienne bouwen.
Daar zorgde de ex-prostituee ervoor, samen met een niet aflatende stroom vrouwelijk schoon, de lusten van de liederlijke vorst, die zij La France noemde, te bevredigen. Alles natuurlijk ver buiten het zicht van koningin Marie, terwijl tout Paris ervan op de hoogte was. Politieke betekenis, zoals haar voorgangster Madame de Pompadour , heeft ze niet gehad. Maar de feesten op Louvecienne hoorden tot de top van het uitgaansleven. Hofschandalen deden dan ook veelvuldig de ronde, de koning zou baden in het bloed van jonge maagden en niet minder dan 90 kinderen hebben verwekt.

Op 10 mei 1774 stierf de oude Louis, het lijf ondermijnd door jarenlange geslachtsziekten. De gravin moest het hof verlaten, maar vond via haar nieuwe vriend de hertog van Brissac snel weer een plekje in Versailles. Het goede leven eindigde dramatisch in de eerste dagen van de Révolution. Na een vlucht naar Engeland met een omvangrijk fortuin, was het niet handig om terug te keren naar Parijs. Ze werd opgepakt en, ondanks het verraden van andere leden van de hofhouding, op 7 december 1793 veroordeeld tot de guillotine.

Een dag later verloor ze gillend en huilend haar hoofd.

Labels: , , ,

24 maart 2008

La toile

De zeergeleerde dames en heren van de Parijse Académie Française, opgericht in 1635, hebben het tegenwoordig niet makkelijk. Zij zijn ingehuurd om de Franse taal te beschermen, vooral tegen invloeden uit het Engels. Met de opkomst van internet, allerlei digitale speeltjes en de bijna dagelijkse stroom nieuwe kreten van jongens en meisjes uit marketing en reclame een welhaast ondoenlijke klus. Toegegeven, de ordinateur en baladeur voor computer en walkman hebben het gered, maar la toile voor het world wide web kom je maar hoogst zelden tegen. Zelfs het meest gezagsgetrouwe dagblad Le Figaro kopte dit weekend Les Français passent une heure par jour sur Internet.

Vijf jaar geleden had Marianne een forse achterstand in het gebruik van het world wide web. Dat kwam vooral omdat heel veel Fransen vele jaren vertrouwd waren met Minitel. Een systeem van het staatsbedrijf France Telecom, waarmee je met een eenvoudig apparaatje via de telefoonlijn een boel informatie op een schermpje thuis krijgt. Groot geworden door de sekslijnen, precies als de eerste jaren van internet, bleef Minitel lang een forse drempel voor het web.
Dat is nu snel aan het veranderen. Zoals Le Figaro meldt zit Frankrijk, zuigelingen en tandeloze grijsaards meegerekend, per dag een uur te surfen. Ruim 93% van de huishoudens kan nu beschikken over een breedband verbinding (een hoge score gezien het omvangrijke niet-stedelijk gebied), vorig jaar nog maar 84%. Ruim 77% van de internetters doet het elke dag, gemiddeld 26 uur per maand en driekwart heeft al eens spullen via het net gekocht

De nieuwste categorie is de mobinaute, die met de mobiele telefoon op internet actief is en hard groeit. Eén op de vier mobiele bellers heeft een verbinding met le toile, vooral mannetjes onder de 25 jaar. Sport, het weer en nieuws scoren het hoogst. In december 2007 keken 10,9 miljoen Fransen naar een filmpje op YouTube of DailyMotion, waar het aanbod toch grotendeels engelstalig is. De Académie Française maakt zich dus terecht zorgen.


Gelukkig zijn Franse sites zeker de moeite waard, dat bewijst de meest aangeklikte nieuwspagina 20minutes . Wat vormgeving betreft lijkt de Nederlandse variant nu.nl daarmee vergeleken van een droeve saaiheid.
Misschien het verschil tussen de bling-bling van Sarkozy en de vastgeroeste leegheid van Balkenende...

Labels: , , ,

23 maart 2008

Autrefois

Een woord waaruit liefde voor het verleden spreekt, net als bij het vergelijkbare d'antan. Gebruikt voor alles van vroeger wat diepere emoties oproept. Een vergeten smaak uit de keuken van grootmoeder, een zoete herinnering aan een schone jeugdliefde of bijna vergeten beelden van mooie dingen die voorbij zijn. Komt vooral voor bij generaties die al enkele kruisjes hebben verdiend.

Je hebt van die markten waar behalve veel oude boeken ook altijd een kraam staat vol kistjes met beduimelde prentbriefkaarten. Meestal keurig gerangschikt naar departement, omdat de voorzijde altijd een vergeelde foto van dorpsstraat of stadsplein toont. Ook bijna steeds met een gezelschap dat met graagte poseert voor de fotograaf, die autrefois nog veel tijd nodig had om zijn plaat te schieten. Op het resultaat is duidelijk dat zijn publiek die tijd ook ruimschoots nam. Minstens zo leuk is het om de achterkant van de kaart te lezen. Een onverwachte kennismaking met een volslagen onbekende die uit een ver verleden heel even heel dichtbij is.










Heel bijzonder is het wanneer je zo'n oude prent naast een digitaal product van vandaag ziet. Een collega blogger uit Avignon heeft de moeite genomen een aantal oude opnamen uit zijn woonplaats te combineren met een vers exemplaar, vaak met onvermijdelijk blik langs de straat. Zo kun je toch heel eventjes terug in de tijd. Klik op een plaatje voor een vergroting.



















Grand merci à Michel Benoit
avignon.midiblogs.com

Labels: , , ,

22 maart 2008

Oeuf

Ook in Frankrijk kom je bij het déjeuner op de Paasdagen wel een ei tegen in het menu. Er zouden zeker 500 verschillende manieren zijn om de ongeboren vrucht van hoen of vergelijkbaar vliegbeest te nuttigen. Om verrassingen voor te zijn hier een (klein) lijstje.


oeuf battu - geklutst
blanc d'oeuf - eiwit
jaune d'oeuf - dooier
coquille d' oeuf - lege schaal
oeuf brouillé - roerei
oeuf de caïman - van de krokodil
oeuf de caille - poging van de kwartel
oeuf de cane - eend doet ook mee
oeuf à la coque - zachtgekookt
oeuf en cocotte - in ovenbakje met allerhande lekkers
oeuf mollet - nog bibberig
oeuf dur - logisch dus...
oeuf de lump - nep kaviaar
oeuf sur le plat - gebakken
oeuf renversé - dubbel gebakken
oeuf au miroir - je raad 't al...
oeuf à la moscovite - halfhard gekookt met kaviaar en ansjovis
oeuf moulé - in vormpje au bain marie met kruiden en stukjes ham
oeuf à la neige - geklopt wit met suiker in melk gepocheerd
oeuf de pâcques - van een koekenbakker
oeuf poché - gepocheerd
oeuf à la tripe - hardgekookte schijfjes met gebakken uisnippers
oeuf de vanneau - van de kievit (mag niet in NL)

Kom je per ongeluk bij een Chinees, loop je de kans op een oeuf de cent ans. Ook leuk om zelf te maken voor Pasen 2009. Eendeneieren gehuld in een laag kalk, modder, salpeter, je eigen geheime kruiden en rijststro. Kun je dus 100 jaar bewaren en worden gegeten wanneer ze drie maanden of ouder zijn. Hoe ouder hoe beter. Eenmaal uit het omhulsel zijn ze glimmend zwart en je eet ze koud en ongekookt. Combineren met plakjes verse gember, schijfjes komkommer, stukjes geconfijte kippemaag, lekkere sojasaus en een pittig pepertje.
Mijn oude moeder zou gezegd hebben, zo maak je zelfs een hoop str.nd lekker...

Kijk nog even naar de perfecte omelet

Labels: , , ,

21 maart 2008

Lente

Traditie houdt mensen bij elkaar en dus begint vandaag de lente. Sterrenkijkers en andere doorgestudeerden mogen dan roepen dat het dit jaar astronomisch bekekene een dag eerder was, laat ze maar. Dat de natuur ze onmiddellijk een lesje leert blijkt wel uit de sneeuwverwachting voor NL: de koudste Pasen sinds 40 jaar staat voor de deur. Dus toch maar weer naar IKEA of de meubelboulevard. Overigens begint voor weerkundigen de lente al op 1 maart, voer voor academici dus.

Al heel lang komt lente in onze taal voor. Het komt van het woord lengen. Vandaag is de dag even lang als de nacht, morgen wint het licht al met een neuslengte. De dagen lengen. Vier eeuwen geleden vinden we het terug bij schrijvers als de grote P.C. Hooft en de Vlaming Carel Van Mander.
Lent in het Engels heeft dezelfde afkomst maar betekent tegenwoordig vasten. Het Duitse Frühling is vroeg lang, in het Frans heeft printemps weer een andere betekenis. Van oorsprong, hoe kan het anders, uit het Latijn en het resultaat van de samenvoeging primus (eerste) en tempus (tijd).

Goed gekozen, want in de Romeinse jaren begon het jaar rond deze tijd. Ze hadden er zelfs de aparte godin Flore voor, weliswaar geleend van de Grieken maar daarom niet minder aantrekkelijk. In het godenrijk deed zij het met ene Zéphyr (die de westenwind in zijn portefeuille had) en ze schijnen ook nog een goddelijk nakomertje te hebben verwekt. Deze Carpos was beeldschoon, hield zich bezig met de mannenliefde, maar kwam tijdens een uitstapje naar de mythische rivier Meander te laat tot de ontdekking dat hij geen zwemdiploma had. Na zijn verdrinking veranderde zijn vriend in een roos, maar dat terzijde.

De metafoor voor de westenwind die de lente bracht deed het goed en het geliefde koppel was mateloos populair. Nog in de 19e eeuw schilderde William Bouguereau uit La Rochelle het stel tijdens een korte rustpauze na alle inspanningen om het weer 21 maart te laten worden. Het beantwoordt geheel aan het beeld dat de lente is voor de liefde, de jeugd en buiten spelen. Niet voor niets wordt de leeftijd van jonge vrouwen uitgedrukt in printemps, oude besjes houden het liever geheim.
Kunstenaars hebben zich altijd met graagte laten inspireren door het lengen der dagen. Musea hangen vol met het gevolg op palet en kwast. Van de wat houterige maagden op Primavera van Botticelli tot de geheimzinnige schoonheid bij Frühling van Franz von Stuck in het museum van Darmstadt.












In de Keukenhof steken de eerste Japanners alweer hun kopjes op
(Koot & Bie - 1975)

Labels: , , ,

20 maart 2008

Hugo Claus

Op de dag dat België eindelijk een nieuwe regering kreeg, raakte het zijn grootste dichter-schrijver kwijt. Bovendien verliest de Nederlandse taal een literaire grootheid van uitzonderlijk formaat. Niet toevallig op aswoensdag, een kenmerkend moment voor een papenvreter, schreef de vroeger zo katholieke Volkskrant.

Hugo Claus, die een aantal jaren in Parijs woonde, was een taaldier. Meer nog dan in zijn meesterlijke roman Het verdriet van België, waarin het Vlaams als een warme deken over je neerdaalt, bewijst hij dat in zijn poëzie. Vooral in zijn vroege jaren, de Oostakkerse gedichten die zijn roem al rond 1950 tot grote hoogte opstuwden. Blanke verzen, ontdaan van grammatica, zonder verband en hoop, zoals de dichter de wereld om zich heen zag. Toen al met een epiloog die een onbedoeld voorschot nam op zijn sterfdag.

Toen viel mijn stem aan stukken
Alsof ik te hoog te spreken zocht,
Alsof ik dorst werd en begaf in dorst, woede, deernis
En ik in de wereld stolde, dit hard water.

Hugo Claus vocht zijn laatste jaren tegen een onoverwinnelijke tegenstander. Alzheimer verplichtte hem vroegtijdig de bijl te begraven. Hij wilde niet langer bestaan dan gisteren, de dag dat hij in een Antwerps ziekenhuis een einde aan zijn leven liet maken. Al in 1996 schetste hij in een interview met Humo zijn zelf bedachte hinderlaag. „Als het zover is, komt er een kenner langs. Die zal zeggen: ’Hier, Hugo Claus, deze pilletjes zullen u verlichten.’ En daarna ben ik er niet meer.”

Over zijn oude dagen schreef hij ook met vooruitziende blik in de cyclus Nu nog de laatste regels van dat loflied op de erotiek, het lijf, het aardse, het leven, de lust en de liefde. Met wat nu een scherpe uithaal lijkt naar Alzheimer en zijn vaak verdoemde Schepper.

‘Nu nog terwijl ik in haar verstrengeld en geknoopt zit
is de Verwoester bezig en verschroeit Hij de mensen.
Mensen van enige standing zijn hun weg verloren
als na een gevecht zonder wapens en zonder winnaars

Nu nog in haar boeien geklonken en met de bloedneus
van minnaars zeg ik, van haar bloeiende lente vervuld:
'Dood, folter niet langer de aarde, wacht niet, lieve dood,
tot ik klaargekomen ben, maar doe zoals zij en sla toe!'


Na 78 jaar was hij Hem uiteindelijk toch een stapje voor...

Labels: , , ,

19 maart 2008

Patrouille

Onderweg van Marseille naar de Gard wordt de voorruit plotseling vrijwel totaal verduisterd door vliegende objecten. Een muur van geweldig geluid gaat gepaard met een adembenemend schouwspel, zo ingrijpend dat we even aan de kant moeten. Vlakbij zijn militaire vliegvelden waar het Franse Armée de l'Air ook ons behoedt voor onbestemde dreiging. Maar nu is het feest daar boven, geen vuiltje aan de lucht. Acht tegelijk, stoeiend met de zwaartekracht, rollebollend en middelpuntvliedend, onmenselijk dicht opeen als aan een elastiekje. De blauw-wit-rode trots van Marianne in een lentedans alleen voor ons. Het verkeer om ons heen, kennelijk gewend aan het spektakel, vervolgt onverstoorbaar zijn weg.

De Patrouille de France , het paradepaardje van de Franse luchtmacht, oefent in de wintermaanden het formatievliegen in het luchtruim noord van het Etang de Berre. Eigenlijk zijn 't negen piloten, maar de voorstellingen doen ze met acht. Allemaal met roepnaam Athos, van 1 tot en met 9. Het eerste nummer is voor de huidige commandant Fabien Coulibaly. Athos 9 is de remplacant die altijd beschikbaar moet zijn. Elk jaar jaar worden drie piloten vervangen door jachtvliegers uit de operationele escaders overal in het land.
Opgericht in 1953 met vier Amerikaanse jagers F84 Thunderjet voor een vliegfeest in Algiers, waarna in de volgende 55 jaar heel wat toestellen worden versleten. De huidige generatie vliegt sinds 1981 in de Frans-Duitse Alphajet, gebouwd door Dassault-Dornier, goed voor Mach 0.86 en gestationeerd op de basis Salon-de-Provence.

De Patrouille de France is hèt visitekaartje van de luchtmacht en vergezelt regelmatig de president bij staatsbezoeken. Het jaarlijkse défilé op 14 juli in Parijs wordt traditioneel door de 8 Athos-piloten geopend, vorig jaar in het kielzog van de gloednieuwe Airbus 380, het icoon van de Franse luchtvaartindustrie. Maar nog vaker luisteren de ervaren vliegers de vele vliegfeesten in Europa of daarbuiten op.





Vorige maand zijn drie nieuwe piloten voor de campagne 2008 ingestroomd. Ze worden getraind voor de Série, zoals het programma van spectaculaire stunts heet. Alles nauwkeurig voorbereid, vastgelegd in minutieuze schema's en eindeloos op de grond droog geoefend. De drie deden al mee aan de demonstratievlucht voor de pers boven de calanques van Cassis.

Het seizoen gaat in deze regio van start tijdens de Meeting de l'Air op 18 mei in Orange.

Labels: , , ,

18 maart 2008

Bocuse

82 jaar en af en toe nog een mooi nummer opvoeren aan de kachel, de troetelnaam onder chefs voor het fornuis. Levende legende van de Franse gastronomie, un monstre sacré. Paul Bocuse acteert nog altijd in zijn fameuze restaurant in Collonges-au-Mont-d'Or, ten noorden van Lyon aan de oever van de Saône. Waar op het als een snoeptrommel uitgedoste pand te zien is hoe hoog het water af en toe reikt en de mens attendeert op de kleinheid van het bestaan. De paus van de cuisiniers celebreert niet elke dag meer de mis in zijn heiligdom, waar minstens zoveel toeristen langs trekken als in Domremy, de geboorteplaats van de maagd van Orleans. L'Auberge du Pont de Collonges is echter niet het enige adres waar je kunt snoepen uit de rijkgevulde ruif van de driesterrenchef. In oktober 2007 opende maître Paul vier nieuwe brasseries in Japan met locale chefs die in Collonges zijn klaargestoomd. Een uitbreiding van de vier in Lyon, één voor elke windstreek die allen een keuken hebben die daar bij past. En in Disney World in Epcot-Florida roert zijn zoon in de pannen.

Paul Bocuse is van 1926 en kookt zijn eerste maaltijd als hij 10 is in het restaurant van vader Georges en moeder Irma in Collonges. Als 18-jarige sluit hij zich in 1944 aan bij de troepen van De Gaulle en neemt deel aan de bevrijding van zijn vaderland. Hij loopt in de Elzas tegen een kogel op, wordt opgelapt in een Amerikaans veldhospitaal en is er in Parijs bij wanneer de generaal daar zijn glorieuze entree maakt. Na een opleiding ondermeer bij Claude Maret in Lyon en de grote Fernand Point in Vienne, die hem leert uitsluitend verse spullen van de markt te gebruiken, keert hij in 1956 terug naar papa Georges. Maar drie jaar later overlijdt vader en laat zijn zoon het restaurant na plus een schuld van omgerekend 140.000 euro.

Die slechte start start belet hem niet om in 1961 zijn eerste Michelinster te scoren, een jaar later al de tweede. In 1965 bereikt hij met de derde ster de absolute top en staat hem niet meer af. Wereldbekend wordt Bocuse door zijn Nouvelle Cuisine, waarmee hij afstapt van de traditionele Franse keuken vol boter en room. Lichte maaltijden, door navolgers echter omgetoverd in peperdure minihapjes die de nieuwe trend jarenlang een slecht imago bezorgen. De Lion de Lyon deert het nauwelijks en hij wordt in '89 uitgeroepen tot Cuisinier du Siècle.

Dat de oudste chef van Frankrijk niet alleen op zijn verleden teert, bewijst de uitreiking in juli van de eerste Bocuse d'Or Europe in de Noorse stad Stavanger. Bij de aankondiging van de nieuwe serie culinaire kampioenschappen liet hij weten nog wel 20 jaar door te gaan...

Labels: , ,

17 maart 2008

Hélène Berr

8 juni 1942, maandagavond.
"Mon Dieu, ik geloofde niet dat het zo moeilijk zou zijn. Ik was de hele dag erg flink en heb mijn hoofd omhoog gehouden om de mensen aan te kijken die zich naar me omdraaiden. Maar het is zwaar."

Regels uit het dagboek van de dan 21-jarige jonge joodse Parisienne Hélène Berr op de dag dat ze voor het eerst met een gele jodenster in Parijs op straat loopt. Een week eerder had de Duitse bezetter deze vernederende en rascistische maatregel uitgevaardigd. De studente Engels aan de Sorbonne schrijft tussen 1942 en 1944 haar journal op 262 velletjes papier. Eerst in blauwe en zwarte inkt, later met potlood in steeds breekbaarder schrift. Het document wordt na de oorlog door de familie Berr op haar verzoek overgedragen aan de nu 86-jarige ex-diplomaat Jean Morawiecki, toen haar verloofde die zich had aangesloten bij France Libre van De Gaulle. Het hoorde bij het weinige dat over was uit het korte leven van Hélène. Wat foto's, een viool waarop ze sonates van Mozart speelde en een zakmes.

Het dagboek van de 'andere Anne Frank', zoals ze al is genoemd, is vorige maand als boek verschenen. Haar geschiedenis toont dan ook veel overeenkomsten met die van het meisje uit het Amsterdamse Achterhuis. Omdat ze onder de Duitse rassenwetten geen examens mag afleggen, gaat ze als vrijwilligster werken voor een joodse organisatie die het contact met de bezetter onderhoudt. Ze weigert te vluchten wanneer dat nog kan en zorgt in het geheim ook voor joodse weeskinderen die ze probeert te behoeden voor transport naar Duitsland. Zo geheim dat ze zelfs in haar dagboek daarover niet rept.
Beducht voor arrestatie besluit ze op 15 februari 1944 te stoppen met schrijven en bezorgt het journal bij een familielid. De laatste woorden zijn een een citaat van Shakespeare: "Horror, horror, horror".

Op 8 maart 1944 wordt ze samen met haar vader en moeder opgepakt en belandt in Drancy, een doorgangskamp op weg naar Duitsland. Op haar 23e verjaardag gaat ze op transport naar Auschwitz, later gaat ze door naar Bergen-Belsen. Daar sterft ze in april 1944, kort na Anne Frank. Volgens de 'gründlich' bijgehouden Duitse statistieken aan typhus, volgens ooggetuigen doodgeslagen.

Jean Morawiecki gaf de 262 velletjes een paar jaar geleden terug aan de familie van zijn verloofde. Een nicht van Hélène, zelf boekhandelaar, besloot dat er een uitgave van moest komen. Franse èn internationale recensenten spraken bij de verschijning in januari vol lof over het boek. Het dagblad Libération noemde het zelfs dé gebeurtenis van 2008, nog voor het jaar goed en wel begonnen was. Er werden in de eerste twee dagen 24.000 exemplaren verkocht.

Labels: , , ,