28 augustus 2007

Velib

Fransen hebben een eigenaardige verhouding met het stalen ros. De grootste wielerkoers ter wereld wordt hier verreden. We kennen allemaal de romantische foto van de postbode die de brieven rondbrengt. Zelf viel ik als jongeling voor een plaatje van Brigitte Bardot die erg erotisch, althans in mijn puberale ogen, haar zadel bereed. Bleek achteraf toch een Solex te zijn.
De meeste fietsers die je hier ziet zijn echter uitgedost als wanstaltige reclamezuilen. Ze verplaatsen zich het liefst groepsgewijs en luidruchtig het leven doornemend door het landschap. Uitsluitend mannen. Cyclosportieven heet dat. Op zondag, vóór het déjeuner. Want daarna gaat de velo weer voor een week achter slot.

Een Fransman die per fiets naar zijn werk gaat kan direct in het museum. Dat doe je niet. Je rijdt voor gek, je kunt niet meer in het café komen. Een auto is vrijheid, status, sexepiel, boodschappentas, kinderbewaarplaats en, mits voorzien van climatisation, de enige manier om de hittegolf te overleven. Voor een croissant ga je per automobiel tot op de drempel van de boulangerie. Een parkeerverbod is voor al die anderen.

Maar er is iets aan de hand. Lyon begon er mee in 2005, Parijs volgde vorige maand. Sinds half juli kun je in de lichtstad bij 750 stations een fiets meenemen. Er zijn er duizenden in voorraad, dus je grijpt niet snel mis. Voor slechts 29 eurootjes per jaar koop je de Carte Vélib (vélo en libérté). Daarmee kun je elke keer 30 minuten gratis rijden. Genoeg om naar het volgende terras te komen. Maar binnen dat halve uur rij je ook de halve stad door. Wil je langer, kost het ietsje meer. Voor toeristen zijn er kaarten voor 1 of 5 dagen. De stad Parijs wil het aantal fietsen uitbreiden tot 20.000 en verwacht dan meer fietsers te hebben dan passagiers met de tram.

Perfect idee, en het blijkt te werken. Op 15 augustus, 4 weken na de start, was al 1,8 miljoen keer een fiets uitgeleend!
Zo goed, dat Marseille vanaf oktober ook meedoet. Daar wordt gestart met 750 fietsen op 130 stations. Binnen vijf jaar moet er 20% minder autoverkeer in de stad zijn.

24 augustus 2007

Augustusnacht

nacht zwoele augustusnacht
die van heuvel tot heuvel
de vreemde taal van herders spreekt
nacht zwoele augustusnacht
de kleur van as
zwoele augustusnacht
de geur van spanning
ik wil niet anders dan lang genoeg leven
om te zien hoe de nacht wijkt
en de wind gaat liggen

Nog maar net klaar, ontdek je dat in 1942 de beroemde dichter
Louis Aragon al een Franse vertaling had...

nuit belle nuit d'août
de colline à colline
parlant le langage étrange des bergers
nuit belle nuit d'août
couleur des cendres
belle nuit d'août
couleur du danger
je ne demande rien que de vivre assez
pour voir la nuit fléchir
et le vent changer

Ook niet onaardig!

23 augustus 2007

Sarkozy

Weekblad L'Express onthult deze week Sarko's vetrollen.
De bovenste foto is van concurrent Paris Match.
De baas daarvan is een Sarko-vriendje.
Lief hè...
Franse vetrollen: les poignées d'amour....
Ben er weer blij mee!

20 augustus 2007

OVNI

60 jaar geleden in Roswell . Een vlek in New Mexico, de VS dus. Waarover we nooit gehoord zouden hebben. Maar op 4 juli 1947 belt een veeboer de lokale sheriff. Zegt dat ie iets gevonden heeft wat misschien resten van een vliegende schotel zijn. Sheriff belt de luchtmacht en een officier van Roswell Army Air Field gaat kijken. Voor de zekerheid gaat een FBI-agent mee. Vier dagen later meldt de luchtmacht dat het inderdaad om iets buitenaards gaat. De volgende dag is de opwinding voorbij. Het was een weerballon, roepen de autoriteiten. Ga maar rustig slapen.

Maar het is nooit meer rustig geworden rond het dorpje. Honderden complottheorieën, getuigen die een plotselinge dood sterven, lijken van vreemde ruimtevaarders die door de regering zouden zijn weggemoffeld, verboden gebieden. Het houdt ook nu, na al die jaren, niet op.

Frankrijk kent vanaf dezelfde periode ook een golf toeristen uit de ruimte. Tuk op het mooie landschap. In 1999 wordt zelfs een officieel rapport aangeboden aan president Chirac en premier Jospin. Van beiden wordt de laatste tijd niet veel meer gehoord. Dat kan geen toeval zijn!

Les OVNI* et la défense - A quoi doit-on se préparer? luidt de onheilspellende titel van het Cometa-rapport . Gemaakt door een comité "voor diepgaande studies" vol met types die ervoor doorgeleerd hebben. Voorwoord van een stoere luchtmachtgeneraal en een inleiding door een professor van ruimtedingen. Vol adviezen om la patrie te verdedigen tegen groene mannetjes. Echter kan het niet, zou je zeggen.

Getuigenissen van piloten, nachtelijke vondsten van onbekend materiaal, spannende sporen in korenvelden, waarnemingen van mysterieuze objecten, 'echte' foto's zoals die uit 1954 boven Rouen door een jachtvlieger. Opwindend zijn de 'nabije ontmoetingen'. Dan gaat het om warme lijven die een buitenaardse ontmoet of zelfs geknuffeld hebben. Opvallend trouwens dat 't vooral hier in het zuiden gebeurde.

Sinds gisteravond laat is er een melding aan toegevoegd. Persoonlijk heb ik namelijk een bijzonder nabije ontmoeting gehad met een hemels wezen, dat er bovendien in slaagde me in niet minder dan zeven hemelen tegelijk te voeren. Diepgaand onderzoek gewenst...

* Een OVNI is wat ze in het engels een UFO noemen, een objet volant non identifié

19 augustus 2007

Visite

In augustus is er bij buitenlanders in de Gard maar één gespreksonderwerp: visite. Van heinde en verder rukken ze op. Zonbeluste nakomelingen, neven en nichten, oude buren, collega's waarvan je de naam niet eens meer weet en vooral wat zich in deze maand vrienden noemt. Uit op een rustige vakantie in jouw huis.
Van Dale noemt visite een min of meer formeel bezoek van particuliere personen aan elkaar. Je piept wel anders wanneer de waslijn vol hangt met vreemde onderbroeken. Binnen 24 uur is er vreemd leven in je koelkast. De petanqueballen spoorloos. Hangmat, toch strategisch verborgen achter in de tuin, voor een week volgeboekt. Luidruchtige bommetjes met kleintjes in de piscine, zodat je elke dag een kuub water moet bijvullen. Barbecue bij het ontbijt al heftig in de fik. Afvoer naar de fosse verstopt omdat ze in de stad niet op een paar meter papier hoeven te kijken. En elke keer maar weer meeëten.

Een massale gast-aan-tafel beweging dwars door Europa. Duitse buren die onduidelijke Zwitsers in de tuin vinden, een Belgische vriendin waar plots een stel collega's binnen fietsen. Een Parijse overbuur, die hier ook als buitenlander wordt behandeld, moet tenten bijzetten om nog in z'n eigen bed te kunnen slapen. Bij épicerie en boulanger in het dorp merk je het direct aan de hoeveelheden voedsel en vooral drank die worden ingeslagen. De invasie is compleet, niks meer aan te doen, gewoon uitzitten. Nog twee weken. Dan zit alles weer op school of in de file. Twee weken twee keer per week naar de speciaal geplaatste glasbakken. Nóg twee weken bedankt voor de gezelligheid...

Troost is er bij visite van zeldzame bezoekers. De cigale die niet stil te krijgen is, maar elke dag weer bewijzen wil dat het mooi weer is. Vleermuizen die af toe bijtanken uit het zwembad. Een rups van de koninginnenpage, die verdwaald rondjes loopt op het terras. Zwaluwen die tegen zonsondergang een perfecte vliegshow opvoeren. De enorme egel, die al jaren door het struweel banjert en 's avonds even komt buurten om z'n juist veroverde hapje te showen.

Rarement est toujours bienvenue!

18 augustus 2007

Coquillages

Je ziet ze vooral langs de Atlantische zandstranden. In Normandië en Bretagne is het volkssport nummer één. Bij eb met emmertje en krabbertje op zoek naar een maaltje schelpdieren. Met de kinderen. Het liefst een portie coques (mooie cremekleurige kleine venusschelpen), maar bigorneaux mag ook. Die minuscule zwarte aliekruiken, even gekookt in water met een paar kruidnagelen, peuter je eruit met een speld. Vergeet ook niet de lange pied de couteau, maar wel de twee helften nog compleet. Dit schelpdier lijkt op een ingeklapt scheermes en meestal zie je alleen één losse helft op het strand. Twee gaatjes naast elkaar in nat zand verraden de schuilplaats van deze lekkernij. Langs de rotsige delen van de kust pluk je nog wat wilde mosselen en in het lage water met wat geluk een paar oesters. Krabbetjes die niet snel genoeg vluchten vinden hun weg naar het soepje van morgen.
De rijkdom van de zee is in de kuststrook letterlijk onder handbereik. Je hebt geen bootje nodig om toch een zilte maaltijd te verschalken. En ben je liever lui dan moe, dan heeft de lokale poissonerie al die heerlijkheden ook in de aanbieding.

Maar ook rond de Méditerranée worden schelpdieren geoogst èn gegeten. De oesters van Bouzigues zijn in het hele zuiden zeer gewild. Gevulde mosselen met olijfolie, een uitstekend provencaals alternatief voor slakken in knoflookboter. Mosselen in een hete pan wakker laten worden. Vulling van gehakte knoflook, peterselie en paneermeel erin. Wat olijfolie in de geopende schaal en een minuut of acht in een hete oven.
Rond de Camargue zijn tere platschelpjes, tellines, heel even gekookt in een stevige knoflooksaus een feestelijk hapje bij het aperitief. Lekker uit het handje en vooral niet vergeten de vingers royaal af te likken. Wat te denken van palourdes? Wel iets duurder, maar dan heb je een mondvol genot. Bestel in een Italiaans restaurant eens spaghetti vongole, van verse pasta per favore.

De top van de schelpdieren is de coquille St. Jacques, de jakobsmossel. Koop ze liever niet uit de diepvries, maar vers bij een goeie viskraam. Het witte lijf smaakt zelfs rauw, dun gesneden als carpaccio in een mooie olijfolie en een flinter fleur de sel. De oranje kuit kun je ook eten. Wil je toch bakken, dan even dwars doormidden snijden en hooguit 2 minuten aan elke kant op een heet vuur is genoeg. Daarna worden ze droog en smaken ze naar Sinterklaas z'n reet, zei mijn moeder altijd.

Wijn: Picpoul de Pinet. Niet duur en lekker zilt.

16 augustus 2007

Oradour

Heinz Barth is dood. Hij kwam aan zijn buitengewoon verdiende einde in zijn woonplaats Gransee bij Berlijn. En dat werd hoog tijd. Ik ken in ieder geval één dorp waar ze het hartgrondig met me eens zullen zijn. Barth staat in de Franse geschiedenis bekend als l'assassin d'Oradour-sur-Glane. Op zaterdagmiddag 10 juni 1944 gaf de Untersturmführer bevel tot de moord op 642 inwoners van het rustige dorpje in de Haute-Vienne, 20 km van Limoges. Hij maakte deel uit van het eerste regiment Der Führer van de Duitse SS-pantserdivisie Das Reich onder bevel van SS-Sturmbannführer Adolf Diekmann. Vier dagen eerder waren geallieerde troepen in Normandië geland.

De actie in Oradour-sur-Glane was een représaille voor het opblazen van een spoorbrug in het buurdorp Saint-Junien op 8 juni door het Franse verzet. Daarbij waren twee Duitse militairen gedood, waaronder een persoonlijke vriend van Diekmann (foto), de commandant van Barth. Het leek dus een spontane wraakactie, maar er was over nagedacht. De omsingeling van het dorp, zaterdags rond 12.00 uur, was op tijd. Vrijwel alle mannen waren thuis voor het déjeuner. Zogenaamd voor een controle van identiteitspapieren moesten alle inwoners zich op het marktplein verzamelen. Om 15.00 uur werden de mannen van hun gezinnen gescheiden. Vrouwen en kinderen werden naar de kerk gevoerd, de mannen opgesloten in schuren. Een uur later werd de afgesloten kerk door een explosie in brand gezet. Op één vrouw na, die uit een klein raampje klom, werden alle vrouwen en kinderen levend verbrand of neergemaaid bij een poging weg te komen. Op hetzelfde tijdstip openden SS-ers op bevel van Barth met machinegeweren het vuur op de mannen. Slechts vijf van hen overleefden het bloedbad door zich onder lijken van hun dorpsgenoten dood te houden. Na het plunderen werd op bevel van Diekmann het dorp in brand gestoken en de 'Herren' vertrokken.

Diekmann sneuvelde ruim twee weken later in Normandië. Barth werd in februari 1953 door een Franse rechtbank bij verstek ter dood veroordeeld. Op dat moment was hij een keurige textielhandelaar in zijn dorp in Oost-Duitsland waar hij pas in 1981 werd opgepakt. Vrouw en dochter wisten van niets. Pas toen bleek dat hij in 1942 in Tsjechoslowakije ook betrokken was bij de executie van 92 gevangenen.
Op 7 juni 1983 (foto) kreeg hij van een Berlijnse rechter levenslang, maar werd in september '97 vrijgelaten wegens suikerziekte. In 2000 ontving hij een uitkering als oorlogsslachtoffer...

N'oubliez jamais!

12 augustus 2007

Blauw bloed

Frankrijk kent een prachtig verhaal over het ontstaan van koninklijk blauw bloed. Het dateert uit de vijfde eeuw, zo rond de tijd dat de Franken met nog wat andere germanen vanuit het noorden het Romeinse Gallië binnentrokken. Zeergeleerde historici hebben een boel twijfel over die periode, omdat er maar één tekst bestaat die daarover handelt. Gregoire de Tours, bisschop en dikke vriend van de toenmalige Frankische vorsten, schreef het met een vette knipoog naar zijn opdrachtgevers. De betrouwbaarheid van zijn bijdrage aan de historie is dus zo-zo, maar we hebben weinig anders. Bovendien leefde hij bijna 200 jaar na dit eigenaardige voorval:

De Frankische hoofdman Clodion heeft tijdens zijn Tour de France behoefte aan een rustdag. Samen met madame Clodion vindt hij een plekje aan zee om de zondagmiddag door te brengen. Ze doden de tijd met wat je zo doet op een warme dag op een stil strand. Frankrijk is in die jaren tamelijk leeg, dus hebben ze geen pottenkijkers in het zand. Bovendien bestaan zwembroeken nog niet, dus wat doe je dan als gezonde germaan?
Madame gaat na de daad voor wat afkoeling te water en zie, ze wordt al in de eerste golf besprongen door een quinotaurus. Een half man-half staart in zoutwater uitvoering. Er was verder niemand op het strand, dus we moeten Clodion op zijn woord geloven.
Al een paar weken later moet madame wekelijks naar zwangerschapsgym in de multi-functionele tent. Het dagje strand levert een gezond jongetje op, zonder extra onderdelen. Ze noemen hem Mérovée, wat in het oud-Frankisch iets zal zijn als zilt zeezaadje.
Maar wat bedenkt slimme Clodion? Mérovéetje is een bijzonder kind en dat is ie, verklaart hij officieel als kenner van z'n klassieken. Het kind heeft TWEE vaders, komt uit de blauwe zee en heeft daarom BLAUW bloed! En dus moet hij koning worden.

Zo is het ook gegaan. De hele familie was plots van adel, iedereen kreeg een hoog baantje en Mérovée werd bekend als stamvader van het Frankische koningshuis der Mérovingen. Of hij ook werkelijk bestaan heeft is echter nog steeds de vraag.
Met dat Huis is het overigens slecht afgelopen. De latere opvolgers waren doorgaans luie donders, die het liefst liederlijk door het leven gingen en het regeren overlieten aan slecht betaalde ondergeschikten. Eén daarvan zette zijn koning buiten de deur en werd zelf stamvader van de Karolingen. Zonder onderwaterseks, maar wel met blauw bloed.

Quiconque s'elève sera abaissé...

7 augustus 2007

Coopérative

De bekendste coopérative van Frankrijk is ongetwijfeld de Crédit Agricole, het letterlijke zusje van wat vroeger de Boerenleenbank in NL was. Tegenwoordig heet dat Rabobank. De overeenkomst geldt ook op het sportieve vlak. Beide banken zijn sponsor van een wielerploeg. De Franse variant, in groene uitmonstering, haalde een 25e plaats in de Tour de France. De oranje brigade deed het, na de ontluistering van Rasmussen, wat beter: Michael Boogerd eindigde als 12e.

Frankrijk kent heel veel coöperatieve instellingen, op allerlei maatschappelijke terreinen. Ook de mutuelle, een samenwerking in de gezondheidszorg, is op hetzelfde principe gebaseerd. In de boerensector kent de Gard natuurlijk vooral de wijncoöperaties. Vrijwel elk dorp heeft een Cave Coopérative waar de druivenoogst kan worden afgeleverd in ruil voor een stukje van de eindopbrengst. De cave, vaak het grootste gebouw in wijde omtrek, levert vanouds een groot deel van de productie door aan handelaren. Maar seeds vaker wordt een Vin de Pays ook zelf gebotteld. Nog niet met de kwaliteit die caves in de Hérault bereiken, maar er is zeker vooruitgang.

Eén van de bekendere caves is La Gravette van Corconne, aan de D45 van Quissac naar Montpellier. Een honderdtal viticulteurs met in totaal 500 ha werkt hier samen en het resultaat mag gezien, of liever gezegd gedronken worden. Een omweg waard voor een dégustation. Uiteraard hier de Vin de Pays d'Oc en Vin de Pays du Gard. Maar ook AOC wijnen staan op de prijslijst. Bijvoorbeeld de Coteaux du Languedoc, met een uitstekende Gravette Vieilles Vignes blanc 2005 van 90% Rousanne voor 5,90 plus een zilveren medaille.
Vergeet niet te proeven van de prijswinnende AOC Pic St.Loup Tourtourel rosé 2006. Tweede plek op het prestigieuze Concours Général Agricole de Paris 2007 en toch maar 4,90 per fles (prijzen bij een carton van 6).

Goed nieuws deze week ook voor de coopérative Les Vignerons de Calvisson. In concurrentie met Franse en Italiaanse wijnboeren sleepten zij een opdracht in de wacht voor 250.000 flesjes Vin de Pays du Gard voor het Duitse luchtvaartbedrijf Lufthansa.

Op die manier neemt het werk van de caves letterlijk een hoge vlucht. Wel oppassen voor piloten die het nobele vocht zelf in de wijngaard willen halen...

5 augustus 2007

Cijfers

Het laatste bevolkingsonderzoek in de Gard in 1999 telde 623.058 inwoners, waarvan ruim 265.000 'actieven'. Wat de rest precies deed, geen idee. Waarschijnlijk horen daar ook al die vutters uit NL bij, al hoor je hier iedereen vooral zeuren dat ze 't zo druk hebben. Zelf voelen we ons zalig inactief. Op vragen wat we hier nu precies uitspoken, is het antwoord simpel: niks, maar wel intensief. Dat je daarmee de zaak hier aardig kunt rekken blijkt uit de 23% hier bivakkerende 60-plussers tegen een landelijk gemiddelde van 21%. Overigens meer vrouwen dan mannen, maar dat geldt voor heel Frankrijk.

Het grootste bedrijf in omzet van dit departement is Royal Canin in Aimargues. Dat is geen fokkerij van koninklijke konijnen, maar een nering in katten- en hondenbrokken. Gezien het aantal buikschuivertjes met of zonder strikjes om ons heen een gouden handel. Er valt daar per jaar dan ook ruim 500 miljoen euro in de kassa.
Op ruime afstand is Bigard Nîmes tweede. Ook daar verwerken ze vlees tot hapklare brokken, maar plakken er een gourmand-sticker op zodat het geschikt is voor het baasje. Het podium is compleet met Conserves-France in St.Mamet waar ze de hele handel in blikken verstoppen. Het beeld dat Frankrijk zijn brood verdient met eten en drinken klopt dus zeker voor de Gard, want in de top tien zien we nog een aantal smakelijke namen.

Toeristen hebben ook ontdekt dat het hier aangenaam toeven is. De Gard heeft 4801 hotelkamers in de aanbieding en ruim 20.000 plekken waar je met tent, caravan of campingcar de nacht kunt doorbrengen. 61% van de gasten komt uit Frankrijk zelf, het merendeel daarvan weer uit de regio of van Parijs en omstreken. Van de buitenlanders laten les Hollandais de rest een straatlengte achter. Vorig jaar noteerden hotels en campings 556.858 overnachtingen met een NL-paspoort, vooral op campings. Goede tweede de Belgen, maar die halen nog niet de helft.

Zijn de Fransen dus blij met ons? Dat valt te betwijfelen. Gemiddeld geeft een toerist in de Gard 47 euro per dag uit. Italianen en Zwitsers zitten daar dik boven, met hun gewoonte om uitgebreid gastronomisch te buffelen. Een goedkoop kamertje, maar wel het mooiste menu en een uitgelezen wijn. Een maaltijd is tenslotte geen straf, maar een hemelse genieting. Spanjaarden spannen echter de kroon. Met stip bovenaan nadat ze per dag 76,40 hebben uitgegeven. En jawel, onderaan bungelend de zuunige Ollander die met moeite per dag 39,90 uit de knip trekt.
Da's al gek genoeg, hoor je ze zeggen.

De mythe van caravans die door de hoeven zakken, beladen met een mud aardappelen, voor 3 weken ingeblikte woensdag-gehaktdag ballen, de weekaanbieding heerlijk heldere 5-litervaatjes, een kotterlading vacuumverpakte Hollandse nieuwe met uitjes en drop en stroopwafels voor een weeshuis, staat dus fors overeind.

2 augustus 2007

Aulx

Boeiende taal, dat Frans. Het meervoud van ail is aulx. Knoflook in strengen zie je wel eens onder deze naam op de markten. Een nieuwe oogst komt meestal begin mei op de plank. De stengels zijn dan nog groen, maar je moet wachten tot die geel als stro worden. Hang zo'n streng op een schaduwrijke en koele plek, dan kun je tot de volgende lente vooruit. Maar koop ze niet in de kerstaanbieding, hooguit als versiering of voor ongewenste gasten uit Nederland...De kleine ail rose is de lekkerste en blijft ook het langst goed, soms wel tot de volgende oogst. De witte en paarse hebben grotere bollen. Knoflook kopen is voelen, net als bij kazen. De bollen moeten stevig en dik zijn. Als een bolletje begint uit te lopen wordt de kern van het teentje (gousse) groen. Dat smaakt bitter, dus eruit snijden.
Gepelde knoflook nooit laten verbranden, dat is onsmakelijk, nee gewoon smerig. Gebruik het rauw geperst of in hele dunne plakjes in allerlei gerechten. Teentjes koken kan natuurlijk ook, zonder eerst te pellen. Even met een vork drukken en de puree springt eruit. Overheerlijk.
Bovendien is de beruchte knoflookadem dan een stuk minder. Lekker voor je date vanavond. De uitstoot wordt overigens een stuk draaglijker wanneer je maar veel knoflook eet! Tegengif voor een avondje stappen: tijm, basilicum, munt en vooral peterselie.

Rauwe knoflook die in een gaar gerecht gaat, zoals gebakken aardappeltjes of op een mooi stuk vlees, meng je met peterselie. Wordt ook in potjes als persillade verkocht (mengen met zoute boter voor de slakken).
Ook handig: teentje met de punt naar boven ca. 4 cm diep in niet te natte grond of pot/bak. Kan in de lente en de herfst, op tijd bloemknopje eraf knippen en te lange stengel naar beneden binden. Als de bladeren geel worden bolletje er voorzichtig uittrekken. Buitenste bladeren en wortels eraf en laten drogen.

Knoflookbol uit de oven
Niet schrikken: 1 hele bol per persoon. Haal buitenste velletjes van de bol en snij ongeveer 1 cm van de bovenkant af. Vouw een velletje aluminiumfolie dubbel en zet de bol erop. Scheut mooie olijfolie erover, peper uit de molen en grof zeezout. Verse tijm en half laurierblaadje erbij voor het aroma, maar zonder kan ook. Vouw de folie losjes dicht. Foliepakketje 30 minuten in warme oven van 150 graden. Het hapje is goed wanneer 't zacht is. Warm uitlepelen of op stukje geroosterd brood smeren.
Mmmmmmm...